Η αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Περίανδρου του Κορίνθιου μέσα από τη διήγηση του Δ. Λαέρτιου

 Βίος

Ο Περίανδρος ο Κορίνθιος γιος του Κύψελου, Ηρακλείδης. Παντρεύτηκε τη Λυσίδη-Μέλισσα κόρη του Προκλή τυράννου της Επιδαύρου από την οποία απέκτησε δύο παιδιά τον Κύψελο που ήταν άμυαλος  και τον Λυκόφρονα που ήταν έξυπνος. Σκότωσε τη γυναίκα του εν βρασμώ ψυχής κατόπιν συκοφαντίας. Θανάτωσε τις υπεύθυνες για τον άδικο θάνατο της Λυσίδης. Εξόρισε το γιο του Λυκόφρονα στην Κέρκυρα  που ήταν εχθρικός προς αυτόν λόγω  του θανάτου της μητέρας του. Όταν γέρασε τον κάλεσε να τον διαδεχτεί ως τύραννος της Κορίνθου, όμως οι Κερκυραίοι τον σκότωσαν. Οργισμένος

έστειλε τα παιδιά των Κερκυραίων στον Αλυάττη βασιλιά της Λυδίας να τα ευνουχίσει. Το πλοίο με τους Κερκυραίους έπιασε λιμάνι στη Σάμο όπου οι Κερκυραίοι κατέφυγαν ικέτες στον Ναό της Ήρας και τελικά σώθηκαν.

Ο Περίανδρος πέθανε από γηρατειά και κατάθλιψη σε ηλικία 80 ετών. Ο Ροδίτης ιστορικός Σωσικράτης λέει ότι πέθανε 41 χρόνια πριν τον Κροίσο πριν από την 49^η Ολυμπιάδα¹. Ο Ηρόδοτος αναφέρει  ότι ο Περίανδρος ήταν φίλος του τυράννου της Μιλήτου Θρασύβουλου ο οποίος τον φιλοξένησε.  Ο Αρίστιππος στον 1^ο τόμο του έργου του «Περί της τρυφής των αρχαίων» αναφέρει ότι ο Περίανδρος είχε αιμομικτική σχέση με την μητέρα του Κράτεια. Η αποκάλυψη της σχέσης αυτής και η συνακόλουθη δυσφορία του τον έκανε αυστηρό, αυταρχικό, άπονο και τραχύ  χαρακτήρα. Ο Έφορος² γράφει ότι έταξε στο Θεό χρυσό άγαλμα αν νικούσε στις αρματοδρομίες της Ολυμπίας. Νίκησε αλλά δεν είχε το απαιτούμενο χρυσάφι και έτσι το πήρε από τα κοσμήματα κάποιων γυναικών.

Επειδή δεν ήθελε να γίνει γνωστός ο τάφος του μηχανεύτηκε το ακόλουθο τέχνασμα. Έδειξε ένα δρόμο σε δύο νεαρούς και τους διάταξε να πάνε νύχτα να σκοτώσουν τον πρώτο διαβάτη που θα βρουν και να τον θάψουν στα κρυφά. Ύστερα άλλους τέσσερις να σκοτώσουν και να θάψουν τους πρώτους δύο με τον ίδιο τρόπο. Πέρασε από το δρόμο οι δύο τον σκότωσαν και τον έθαψαν μυστικά.

Στο κενοτάφιο του ο Περίανδρος σε επίγραμμα κατονομάζεται ως πρίγκιπας του πλούτου και της σοφίας. Ο Διογένης Λαέρτιος του αφιέρωσε τους ακόλουθους σκωπτικούς στίχους: Μην λυπηθείς αν στη ζωή δεν πραγματοποιηθούν οι επιθυμίες σου/να είσαι χαρούμενος με ότι σου δίνει ο θεός/αντιπαράδειγμα ο Περίανδρος που πέθανε από λύπη γιατί δεν πέτυχε τη μέγιστη επιθυμία του./

Ρητά:

1.       Μην κάνεις τίποτε για χρήματα μόνο ότι κερδίζεται αξίζει κανείς να κερδίζει.³

2.       Ο τύραννος που θέλει να είναι ασφαλής πρέπει να στηρίζεται όχι στα όπλα αλλά στην εύνοια του λαού του.

3.       Όταν ρωτήθηκε γιατί παραμένει τύραννός απάντησε ότι η παραίτηση του είναι το ίδιο επικίνδυνη με την πραξικοπηματική καθαίρεση του.⁴

4.       καλὸν ἡσυχία· ἐπισφαλὲς προπέτεια· κέρδος αἰσχρόν·

5.       δημοκρατία κρεῖττον τυραννίδος· 

6.       Οι ηδονές είναι εφήμερες, οι τιμές όμως αθάνατες⁵

7.       Όταν είσαι ευτυχισμένος να είσαι μετρημένος, στη δυστυχία σου όμως να είσαι φρόνιμος

8.       Με τους φίλους σου να είσαι σταθερός είτε ευτυχούν είτε δυστυχούν⁶

9.       Να τηρείς τις συμφωνίες σου.

10.   Να είσαι εχέμυθος.⁷

11.   Να δρας προληπτικά τιμωρώντας όχι μόνο τους παρόντες αλλά και τους δυνητικούς παραβάτες.⁸

12.    Μελέτη τὸ πᾶν

Υπήρξε ο πρώτος που στήριξε την εξουσία του σε σώμα πραιτωριανών. Δεν επέτρεπε να ζουν στην Κόρινθο όλοι όσοι ήθελαν να ζήσουν εκεί αλλά έκανε επιλογή. Στην ακμή του βρισκόταν στην 38^η Ολυμπιάδα⁹ και κρατήθηκε στην εξουσία για 40 χρόνια. Προσπάθησε να κάνει διώρυγα στον Ισθμό.

Διάφοροι ιστοριογράφοι¹ᵒ ισχυρίζονται ότι ο Περίανδρος ο τύραννος και ο Περίανδρος ο σοφός ήταν δύο διαφορετικά πρόσωπα. Ο πρώτος ήταν από την Κόρινθο και ο δεύτερος από την Αμβρακία. Στο σημείο αυτό διαφωνούν ακόμα και οι μέγιστοι φιλόσοφοι Πλάτων και Αριστοτέλης. Ο Πλάτωνας στον Πρωταγόρα υποστηρίζει ότι ήταν δύο διαφορετικά πρόσωπα, ενώ ο Αριστοτέλης ένα.

Επιστολές

1.       Ο Περίανδρος προς τους σοφούς:  Ευχαριστώ τον Πύθιο Απόλλωνα που σας έθεσε όλους μαζί. Σας καλώ να έρθετε στην Κόρινθο όπου θα σας φιλοξενήσω με τον καλύτερο τρόπο. Πέρσι συναντήσατε τον βασιλιά της Λυδίας. Να μη διστάσετε να επισκεφθείτε και εμένα τον τύραννο της Κορίνθου. Οι Κορίνθιοι θα κάνουν μεγάλη χαρά να σας δουν στον Οίκο μου.

2.       Περίανδρος προς Προκλή¹¹: Ο φόνος της γυναίκας μου ήταν ακούσιος. Εσύ όμως με αδικείς όταν στρέφεις εναντίον μου το ίδιο μου το παιδί¹². Ή θα με βοηθήσεις να συνετίσουμε το παιδί ή θα στραφώ εναντίον σου. Εγώ έχω εξιλεωθεί για το θάνατο της κόρης σου καίγοντας στη φωτιά όσες έφταιγαν.

3.       Ο Θρασύβουλος¹³ στον Περίανδρο: Στον κήρυκα που μου έστειλες δεν απάντησα με λόγια. Τον πήρα σε ένα χωράφι με σιτάρι και κτυπώντας  με το ραβδί μου έκοψα τα στάχια που προεξείχαν από τα υπόλοιπα. Ο κήρυκας θα σου μεταφέρει όσα είδε. Το μήνυμα μου είναι σαφές. Για να δυναμώσεις την εξουσία σου θανάτωσε τους εξέχοντες πολίτες είτε είναι εχθροί σου είτε προσποιούνται φιλία. Μην λυπηθείς κανένα γιατί ένας τύραννος μόνο φίλο έχει τη δύναμη του σπαθιού του.

Σημειώσεις

1.       Πέθανε μεταξύ 584-581 π.Χ  . Έζησε δηλαδή μεταξύ 660 -581 π.Χ. κατά προσέγγιση

2.       Ιστορικός του 4^ου π.Χ. αιώνα από την Κύμη.

3.       Μηδὲν χρημάτων ἕνεκα πράττειν· δεῖν γὰρ τὰ κερδαντὰ κερδαίνειν

4.       ἐρωτηθεὶς διὰ τί τυραννεῖ, ἔφη, «ὅτι καὶ τὸ ἑκουσίως ἀποστῆναι καὶ τὸ ἀφαιρεθῆναι κίνδυνον φέρει.»

5.       αἱ μὲν ἡδοναὶ φθαρταί, αἱ δὲ τιμαὶ ἀθάνατοι·

6.       φίλοις εὐτυχοῦσι καὶ ἀτυχοῦσι ὁ αὐτὸς ἴσθι·

7.        λόγων ἀπορρήτων ἐκφορὰν μὴ ποιοῦ·

8.       μὴ μόνον τοὺς ἁμαρτάνοντας, ἀλλὰ καὶ τοὺς μέλλοντας κόλαζε.

9.       628 – 625 π.Χ.

10.   Σωτίωνας, Ηρακλείδης, Παμφίλη, Νεάνθης ο Κυζικηνός

11.   Τύραννος της Επιδαύρου και πεθερός του Περίανδρου

12.   Αναφέρεται στο γιο του Λυκόφρονα

13.   Τύραννος της Μιλήτου και φίλος του Περίανδρου