Στωική Φιλοσοφία

 Επίκτητος, Εγχειρίδιο 15.1

Μέμνησο ὅτι ὡς ἐν συμποσίῳ σε δεῖ ἀναστρέφεσθαι. περιφερόμενον γέγονέ τι κατὰ σέ· ἐκτείνας τὴν χεῖρα κοσμίως μετάλαβε. παρέρχεται· μὴ κάτεχε. οὔπω ἥκει· μὴ ἐπίβαλλε πόρρω τὴν ὄρεξιν, ἀλλὰ περίμενε μέχρις ἂν γένηται κατὰ σέ. οὕτω πρὸς τέκνα, οὕτω πρὸς γυναῖκα, οὕτω πρὸς ἀρχάς, οὕτω πρὸς πλοῦτον· καὶ ἔσῃ ποτὲ ἄξιος τῶν θεῶν συμπότης. ἂν δὲ καὶ παρατεθέντων σοι μὴ λάβῃς ἀλλ' ὑπερίδῃς, τότε οὐ μόνον συμπότης τῶν θεῶν ἔσῃ, ἀλλὰ καὶ συνάρχων. οὕτω γὰρ ποιῶν Διογένης καὶ Ἡράκλειτος καὶ οἱ ὅμοιοι ἀξίως θεῖοί τε ἦσαν καὶ ἐλέγοντο.

Ελεύθερη απόδοση.

Να θυμάσαι ότι πρέπει να συμπεριφέρεσαι στη ζωή σου με μέτρο, κόσμια, όπως αν βρίσκεσαι σε επίσημη συνεστίαση ( συμπόσιο). Περιφέρονται από χέρι σε χέρι τα κεράσματα μέχρι που φτάνουν κοντά σου. Έκτεινε τη χείρα με κοσμιότητα και λάβε μόνο την αναγκαία ποσότητα. Αν ο δίσκος σε προσπεράσει μην τον ακολουθήσεις με λαίμαργη διάθεση. Αν καθυστερεί, έλεγξε την όρεξη σου και δείξε υπομονή μέχρι να φτάσει κοντά σου. Αν ομοίως με εγκράτεια φέρεσαι προς τα παιδιά,  τη γυναίκα σου, τον πλούτο, την επίδειξη, τα αξιώματα, την ψεύτικη καταξίωση, θα γίνεις άξιος συμπότης των θεών. Υπάρχει όμως και ένα ανώτερο στάδιο. Αν επιπλέον καταφέρεις να δείξεις εγκράτεια και δεν απλώσεις καν το χέρι σου στα εφήμερα αγαθά και τη δόξα του μάταιου αυτού κόσμου που παρέρχεται, τότε δεν θα είσαι μόνο άξιος συμπότης των θεών, αλλά και συνάρχοντας τους. Θα φτάσεις  στο επίπεδο ευδαιμονίας, μακαριότητας και σοφίας που έφτασαν θείοι άνδρες όπως τον Διογένη και τον Ηράκλειτο.

: Η σημασία της απάθειας ( ψυχικής ανθεκτικότητας)

 ἐπεὶ τί ἐστιν αὐτὸ τὸ λοιδορεῖσθαι; παραστὰς λίθον λοιδόρει: καὶ τί ποιήσεις; ἂν οὖν τις ὡς λίθος ἀκούῃ, τί ὄφελος τῷ λοιδοροῦντι;  ἂν δ᾽ ἔχῃ τὴν ἀσθένειαν τοῦ λοιδορουμένου ὁ λοιδορῶν ἐπιβάθραν, τότε ἀνύει τι. Επίκτητος Διατριβαί Α΄ 25.28

 Ελεύθερη Απόδοση

Τι σημασία έχει αν κάποιοι σε λοιδορούν; Για να το αντιληφθείς στάσου απέναντι από ένα βράχο και άρχισε να τον κοροϊδεύεις  και να  τον βρίζεις. Τι θα καταφέρεις; Απολύτως τίποτε. Αν λοιπόν καταφέρεις να  εκπαιδεύσεις τον εαυτό σου ώστε να αποκτήσεις την ψυχική ανθεκτικότητα να ακούς τις προσβολές ατάραχος σαν την πέτρα, τότε ποιο το όφελος για αυτόν που σε προσβάλλει; Θα βαρεθεί και ηττημένος θα φύγει. Αν όμως είσαι ευαίσθητος στις προσβολές, αυτός θα πετύχει την (νοσηρή) ικανοποίηση ότι κατάφερε  να σε κάνει να υποφέρεις.

Η σημασία της δοκιμασίας για το δυνάμωμα της προσωπικότητας.

“Ignis aurum probat, miseria fortes viros”.

Ελεύθερη Απόδοση

«Όπως μέσα από το καμίνι της φωτιάς ξεχωρίζει και εξέρχεται ατόφιος από τις φτηνές προσμίξεις και σκουριές  ο χρυσός,  έτσι και μέσα από τις αντιξοότητες  και τις δοκιμασίες ψήνεται, ωριμάζει και αναδεικνύεται ο γενναίος άνδρας»

Σενέκας, De providentia, 5.10