Ταξίδι στον κόσμο της γνώσης: Μαρτίου 2021

Παρασκευή 26 Μαρτίου 2021

Συμπόσιο Πλάτωνος: Αγάθωνος Έπαινος Έρωτα 193e - 197e

Ο Απολλόδωρος είπε ότι ο Αριστοφάνης τέλειωσε την ομιλία του με επανάληψη της παράκλησης προς τον Ερυξίμαχο να μην διακωμωδήσει τα όσα είπε, αλλά να αφήσει τους επόμενους ομιλητές (Σ.1) να προχωρήσουν απερίσπαστοι με τις ομιλίες τους. Ο Ερυξίμαχος συναίνεσε. Είπε ότι αν δεν ήξερε ότι Σωκράτης και Αγάθωνας ήταν αυθεντίες, θα δυσκολεύονταν να βρουν κάτι να προσθέσουν επί της ουσίας όσων είπαν οι προλαλήσαντες. Στην κουβέντα μπήκε ο Σωκράτης πού είπε ότι βρίσκεται σε δεινή θέση και πιθανότατα η ωραία ομιλία που θα πει ο Αγάθωνας θα του δημιουργήσει απελπισία (Σ.2) γιατί δεν θα αφήσει τίποτε σημαντικό στον ίδιο να πει. Ο Αγάθωνας απάντησε στο Σωκράτη ότι προσπαθεί να τον κολακεύσει πείθοντας τον ότι θατου. Ο ερωτευμένος μπορεί να χρησιμοποιήσει κάθε καλή τέχνη⁶. Είναι λοιπόν και οι μούσες θεραπαινίδες του γιου της Αφροδίτης

Η δημιουργία του ζωικού βασιλείου είναι έργο του Έρωτα. Όποιον απαξιώνει ο λαμπρός αυτός θεός μένει στο σκότος, ενώ όποιος έχει τη χάρη του είναι ολόλαμπρος. Ο Απόλλωνας θεός της μαντικής, της τοξοβολίας και της ιατρικής εφεύρε τις πιο πάνω τέχνες και επιστήμες ωθούμενος από πόθο ερωτικό. Είναι λοιπόν ο Απόλλων, όπως και οι μούσες, μαθητές του Έρωτα. Κατ’ αναλογία μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι τόσο ο Ήφαιστος, όσο και η Αθηνά είχαν ερωτική έμπνευση για να αναπτύξουν τη μεταλλουργία και την υφαντική αντίστοιχα. Κάθε καλό έργο οφείλεται στον Έρωτα του ωραίου και του αληθινού. Εξαιτίας αυτού μπήκε ομορφιά και τάξη στον κόσμο των θεών, εκεί όπου πριν βασίλευε η φρικτή ανάγκη. Η γέννηση του Έρωτα έφερε ευδαιμονία σε θεούς και ανθρώπους αφού τους έκανε εραστές όχι μόνο ανθρώπων, αλλά κάθε αγαθού, γνώσης και επιστήμης.

Νομίζω λοιπόν Φαίδρε ότι αβίαστα προκύπτει πως ο Έρως είναι ο κάτοχος της αρετής στον υπερθετικό βαθμό. Ως τέτοιος είναι η αιτία κάθε προτερήματος. Αφανίζει την έχθρα, μας κάνει πλούσιους σε φιλίες, οργανώνει κάθε καλό συναπάντημα. Είναι πρωτοστάτης σε γιορτές, χορούς και θυσίες. Είναι γλυκότροπος και το θυμό εξορίζει από τα πρόσωπα. Είναι γενναιόδωρος σε αυτούς που ευνοεί, εξορίζει την οργή και την έχθρητα, οι θεοί τον θαυμάζουν και οι σοφοί τον ατενίζουν εκστατικά. Όσοι τον στερήθηκαν τον λαχταρούν, όσοι τον χαίρονται τον κρατούν σφικτά να μην τους φύγει. Ο Έρωτας είναι ο θεός πατέρας της καλοπέρασης, της αναψυχής, της χαράς, του πόθου…Πρόξενος των καλών και απρόθυμος για τα κακά. Είναι τιμονιέρης της ζωής ασύγκριτος για κάθε μόχθο και πόθο. Συμπολεμιστής στο πλευρό σου, σωτήρας, πρώτος χορευτής, πανέμορφος, κόσμημα θεών και ανθρώπων. Χρέος κάθε ανθρώπου είναι , ακόλουθος του φτερωτού θεού να γίνει και με άσματα λατρευτικά να τον τιμά.

Η ομιλία μου σε αυτό το σημείο τελειώνει φίλε Φαίδρο. Ας τη δεχτεί ο γιός της Αφροδίτης, ως ανάθημα, κάτι πέραν του επαίνου, ως λατρευτική προσφορά, ως ελαφρότητα και συνάμα μετρημένη σοβαρότητα. κάνει σπουδαία ομιλία. Ο Σωκράτης συνεχίζοντας τη λεπτή ειρωνεία του λέει: « Σε είδα ως ηθοποιό, σε τραγωδία να γοητεύεις πολυπληθές κοινό, άρα αποκλείεται να πανικοβληθείς μπροστά σε μια φούχτα ανθρώπων. Ο Αγάθων απαντά συνετά: «Σωκράτη δεν είμαι υπερφίαλος. Είναι πολύ πιο εύκολο να δίνεις παράσταση μπροστά σε πολλούς άσκεφτους θεατές, παρά να κάνεις ομιλία μπροστά σε μικρό ακροατήριο εύστροφων διανοουμένων» Ο Σωκράτης του απάντησε: « Δεν αμφισβητώ την κρίση σου, ότι θα σε ενδιέφερε πολύ περισσότερο να πείσεις με επιχειρήματα μια μικρή ομάδα σοφών, παρά να ενθουσιάσεις το άμυαλο πλήθος, όμως εμείς δεν είμαστε κάποιοι ξεχωριστοί στη σοφία άνθρωποι. Αν βρισκόσουν μπροστά σε αληθινούς σοφούς ίσως να ντρεπόσουν αν έλεγες κάτι πρόστυχο, λόγω της κατανόησης που έχουν». Ο Αγάθωνας συμφώνησε, όμως ο Φαίδρος διάκοψε τη διαλογική συζήτηση και ζήτησε από τον Αγάθωνα να καταθέσει την ομιλία του. Ο τελευταίος συναίνεσε, αφού, όπως είπε, δεν θα του λείψουν οι ευκαιρίες να συζητά με το Σωκράτη.

Αγάθωνας:

Στην ομιλία μου δεν θα αναφερθώ στα δώρα που ο Θεός Έρωτας δίνει στους ανθρώπους αλλά θα εστιαστώ στην περιγραφή της φύσης του(Σ.3) . Πιστεύω ότι ο φτερωτός Θεός είναι ο πλέον ευτυχισμένος ανάμεσα στους αθανάτους, με την επιφύλαξη πως η Νέμεση (Σ.4) μου επιτρέπει να αρθρώσω αυτό το λόγο. Επιπλέον είναι ο ωραιότερος, ο καλύτερος και ο νεότερος των θεών. Ως νέος που είναι κάνει παρέα μόνο με νέους με βάσητο σχετικό γνωμικό.(Σ.5) Διαφωνώ με το Φαίδρο που κατονόμασε τον Έρωτα ως παλαιότερο από τους Ολύμπιους Θεούς. Οι αναφορές του Παρμενίδη και του Ησίοδου στις οποίες στηρίχτηκε, δείχνουν έργα της ανάγκης και όχι του Έρωτα. Αυτό γιατί ο Έρωτας δεν θα προκαλούσε πόλεμο ανάμεσα στους Θεούς αλλά φιλία και ειρήνη.

Εκτός από νέος, ο θεός της αγάπης είναι ανάλαφρος, όμως δεν βρέθηκε ποιητής ισάξιος του Ομήρου να υμνήσει αυτή του την ιδιότητα. Ο Όμηρος ύμνησε την Άτη, το Θόλωμα του νου που ο Δίας στέλνει σε όποιο παραδίδεται στην ύβρη, ως ανάλαφρη μέχρι πετάγματος. Το ίδιο και ο Έρωτας που ανάλαφρος καθώς είναι, βρίσκει τρυφερές ψυχές και φωλιάζει μέσα σε αυτές. Επιπλέον πρέπει να είναι υγρός και εύκαμπτος, διότι αβίαστα εισδύει στης ψυχής τα τρίσβαθα. Η μορφή του είναι αρμονική, η κορμοστασιά του λυγερή, κομψή και σεμνή. Η επιδερμίδα του νεανική, ζει στην κοιλάδα των ανθέων και νέμεται τα άνθη κάθε ψυχής. Αντιμάχεται δε ο θεός αυτός τη χονδροκοπιά, το μαρασμό και το γήρας. Ο θρόνος του είναι ευωδιαστές λουλουδάτες ψυχές, πνιγμένες στα άνθη της νεότητας.

Η αρετή του Έρωτα είναι ότι δεν αδικεί κανένα, ούτε αδικείται από κανένα, θεό ή άνθρωπο. Αυτό γιατί ούτε ασκεί, ούτε δέχεται βία. Ο Έρωτας κυριαρχεί αβίαστα, εφόσον κάθε ζεύγος αβίαστα υποτάσσεται στην εξουσία του. Η κρατική εξουσία δεν του αντιστέκεται, εφόσον όσα συνομολογήσουν εραστής και ερωμένος τα αποδέχονται νόμοι και βασιλιάδες.

Ο γιος της Αφροδίτης κυριαρχεί στις ηδονές και στη σωφροσύνη, αφού καμιά ηδονή δεν συγκρίνεται με τον Έρωτα και οι υπόλοιπες ως ασθενέστερες μοιραία υποτάσσονται. Ούτε ο Άρης, ο Θεός του πολέμου και της ανδρείας, μπορεί να του αντισταθεί. Ο πολέμαρχος θεός νικήθηκε κατά κράτος από τον Έρωτα της Αφροδίτης. Αυτός που αιχμαλωτίζει είναι ο νικητής και ο Έρωτας αιχμαλώτισε τον Άρη και όχι το αντίθετο. Άρα ο Ερωτας είναι ο πλέον ανδρειωμένος, δίκαιος και σώφρον θεός.

Θα εξετάσουμε τώρα τη σοφία του γιού της Αφροδίτης. Όπως ο Ερυξίμαχος μίλησε ως γιατρός εγώ θα μιλήσω ως ποιητής. Ο Έρωτας δίνει έμπνευση στους ποιητές αλλά και σε κάθε άσχετο, που μόλις κτυπηθεί από το βέλος του φτερωτού θεού γράφει στίχους για το πρόσωπο που συγκίνησε την καρδιά του. Ο ερωτευμένος μπορεί να χρησιμοποιήσει κάθε καλή τέχνη (Σ.6). Είναι λοιπόν και οι μούσες θεραπαινίδες του γιου της Αφροδίτης

Σημειώσεις

1. 1. Αγάθωνας και Σωκράτης

2. 2. Σωκρατική ειρωνεία

3. 3. Ο ομιλητής, κατά τη συνήθεια των σοφιστών κρίνει τους προλαλήσαντες για να καταδείξει τη δική του υπεροχή.

4. 4. Επικαλείται τη θεία δική, για να μην περιπέσει στο ατόπημα της ύβρεως.

5. Ήλιξ ήλικα τέρπει.

6. 6. Καλές ονομάζουμε τις τέχνες που προστατεύουν οι εννιά μούσες.

Δευτέρα 22 Μαρτίου 2021

Δρέπανος του Αρχιμήδη

Κατασκευάζουμε ημικύκλιο διαμέτρου ΑΒ και έστω Γ σημείο επί της ΑΒ. Γράφουμε ημικύκλια με διάμετρους ΑΓ και ΓΒ. Ο χώρος μεταξύ των τριών ημικυκλίων ονομάζεται Δρέπανος ή Αρβυλος του Αρχιμήδη, από το όνομα του αρχαίου μαθηματικού που μελέτησε τις ιδιότητες του καμπυλόγραμμου αυτού σχήματος.

Αν από το Γ φέρουμε κάθετο επί της διαμέτρου ΑΒ η οποία τέμνει το μεγάλο ημικύκλιο στο Δ, τότε αποδεικνύεται ότι η δρέπανος είναι ισεμβαδική με κύκλο διαμέτρου ΓΔ ή ΓΔ΄.(ΓΔ=ΓΔ΄)

Παρασκευή 19 Μαρτίου 2021

Τετραγωνισμός μηνίσκων και ημικυκλίου

Δευτέρα 15 Μαρτίου 2021

Τετραγωνισμός του Μηνίσκου από τον Ιπποκράτη το Χίο.

Ο Ιπποκράτης ο Χίος (470-400 π.Χ.) άρχισε τη ζωή του σαν εφοπλιστής. Κατά τη διάρκεια του πολέμου Αθηναίων Σαμίων (440 π.Χ) τα πλοία του, που μετάφεραν σιτάρι από το Βυζάντιο στην Αθήνα κατασχέθηκαν από τους βυζαντινούς. Ο Ιπποκράτης μέχρι την εκδίκαση της δίκης άρχισε να παρακολουθεί μαθηματικά και φιλοσοφία όπως αναφέρει ο Αριστοτέλης. Έκτοτε τα μαθηματικά τον κατάκτησαν και ακολούθησε νέα καρριέρα ως μαθηματικός. Ασχολήθηκε με τα διάσημα προβλήματα της αρχαιότητας όπως ο τετραγωνισμός του κύκλου και το δήλιο πρόβλημα. Στα πλαίσια αυτά πέτυχε τον τετραγωνισμό του μηνίσκου. Την σχετική απόδειξη παραθέτουμε πιο κάτω:

Παρασκευή 12 Μαρτίου 2021

Πλατωνικό Συμπόσιο: Αριστοφάνη έπαινος Έρωτος

Απολλόδωρος: Αφού τέλειωσε ο Ερυξίμαχος, ο Αριστόδημος μου διηγήθηκε ότι μίλησε ο Αριστοφάνης και είπε στον Ερυξίμαχο: Μου πέρασε ο λόξιγκας αφού με βάση την οδηγία που μου έδωσες προκάλεσα φτάρνισμα. Παραξενεύτηκα βέβαια που η ευεξία του σώματος χρειάζεται τέτοιους θορύβους και γαργαλίσματα, γιατί το αντίδοτο που μου παράγγειλες έφερε στη στιγμή θεραπεία. Ο Ερυξίμαχος απάντησε κάπως πειραγμένος στη λεπτή ειρωνεία του Αριστοφάνη ότι δεν θα ανεχθεί γελοιοποίηση των επιχειρημάτων του και αυτός ανταπάντησε:

Αριστοφάνης: Ανακαλώ όσα είπα. Μην με διακόψεις όμως, γιατί δεν είναι κακό να πω ένα αστείο. Αντίθετα θα κάνει την ατμόσφαιρα μεταξύ των συνδαιτημόνων πιο χαλαρή. Αυτό το οποίο θα με προβλημάτιζε αρνητικά θα ήταν αν μου ξέφευγε καμιά ανοησία.

Ερυξίμαχος: Αριστοφάνη, έκανες τους υπαινιγμούς σου και τώρα προσπαθείς να τα γυρίσεις. Πρόσεξε τι θα πεις γιατί Θα υποστείς κριτική. Αν τα καταφέρεις και δεν λοξοδρομήσεις θα σε αφήσω ήσυχο.

Αριστοφάνης: Θέτω το θέμα διαφορετικά από τους προηγούμενους. Αν οι άνθρωποι αντιλαμβάνονταν τη δύναμη του Έρωτα θα τον τιμούσαν σε μεγαλοπρεπείς ναούς, με πλουσιοπάροχες θυσίες και τάματα. Γιατί είναι ο πιο φιλάνθρωπος θεός και γιατρεύει όλες τις πληγές και τα βάσανα που δυσκολεύουν τη ζωή μας, προσφέροντας ευτυχία. Κατωτέρω θα σας παρουσιάσω τη θαυματουργή δύναμη του γιου της Αφροδίτης και ακολούθως εσείς μεταφέρετε τις διδαχές μου σε άλλους. Πρώτα όμως θα μιλήσω περί της φύσεως του ανθρώπου και των συμβάντων της ζωής του. Σε παλαιότερες εποχές η ανθρώπινη φύση ήταν διαφορετική. Εκτός από τους άρρενες και τους θήλεις υπήρχαν και άνθρωποι αρσενικοθήλυκοι.

Είχαν τέσσερα χέρια, τέσσερα πόδια, δύο πρόσωπα, που έβλεπε το ένα μπρος και το άλλο πίσω, δύο γεννητικά όργανα. Μπορούσαν να περπατούν, αλλά και να κυλούν σαν τροχός με τα οκτώ άκρα τους. Ο λόγος που υπήρχαν τρία είδη ανθρώπων αντί δύο ήταν ο ακόλουθος:

Ο αρσενικός άνθρωπος ήταν παιδί του ήλιου, ο θηλυκός της γης και ο ερμαφρόδιτος της σελήνης. Αυτό γιατί η σελήνη έχει στοιχεία τόσο της γης όσο και του ήλιου. Τα ερμαφρόδιτα τέκνα της σελήνης είχαν φοβερή δύναμη, τόση που τα έβαλαν με τους θεούς. Οι θεοί τα χρειάστηκαν και έκαναν σύσκεψη να λύσουν το πρόβλημα. Τελικά ο Δίας σκέφτηκε ότι η λύση θα ήταν να τους κόψει στη μέση και κάθε ένας εξ’ αυτών θα γινόταν δύο άνθρωποι. Έτσι δεν θα ήταν πλέον δυνατοί, αλλά ούτε και το ανθρώπινο γένος θα χανόταν. Θα υπήρχαν περισσότεροι άνθρωποι οι οποίοι όμως θα ήταν δίποδοι. Αν και πάλι δεν τους φύγει η έπαρση είπε ο Δίας, θα τους κόψω ξανά στη μέση και θα τους κάνω μονόποδα να περπατούν κοτσαντήρι. Καθώς έκοβε τους διπλούς ανθρώπους, ανάθεσε ο πατέρας των Θεών και των ανθρώπων στο γιο του Απόλλωνα να κάνει τις ανάλογες πλαστικές εγχειρίσεις για να σουλουπώσει τα νέα όντα που έφτιαξε. Ο θεός του φωτός γύριζε το πρόσωπο προς την αντίθετη μεριά και το μισό λαιμό προς το μέρος που έγινε η τομή για να βλέπει ο άνθρωπος το πάθημα του και να μην εναντιώνεται στους θεούς. Όμοια η κοιλιά διαμορφωνόταν με τράβηγμα του δέρματος με στήριγμα τον κόμβο του αφαλού.

Από τότε η διχοτομημένη ανθρώπινη φύση έχει την τάση της επανένωσης και κάθε μισό ψάχνει το άλλο μισό. Όταν συναντιούνταν αγκαλιάζονταν σφικτά για να χορτάσουν τον αρχέγονο πόθο τους να γίνουν ένα. Τα δύο μισά έμεναν σφιχταγκαλιασμένα μέχρι που πέθαιναν από την πείνα. Ο Δίας τους λυπήθηκε και για να μην εξοντωθεί το ανθρώπινο γένος, άλλαξε τη θέση των γεννητικών τους οργάνων ούτως ώστε με το αγκάλιασμα θηλυκού και αρσενικού να προκύπτει πολλαπλασιασμός του ανθρώπινου γένους, ενώ το αγκάλιασμα ανθρώπινων μισών του ιδίου φύλου να είναι άβολο και έτσι να αποχωρίζονται τα δύο μισά, να δουλεύουν και να μην πεθαίνουν από την πείνα. Με αυτό τον τρόπο ρίζωσε ο Έρωτας ως μια προσπάθεια της ανθρώπινης φύσης να αποκτήσει ξανά την αρχέγονη ενότητα της. Καθένας από εμάς είμαστε μισό ανθρώπινο ον. Αν είμαστε το μισό ερμαφρόδιτου όντος τότε είμαστε ετεροφυλόφιλοι. Αν είμαστε το μισό μιας διπλής γυναίκας ή διπλού άντρα τότε έχουμε ομοφυλοφιλικές τάσεις. Τέτοια είναι η περίπτωση του έρωτος αγοριού με ενήλικα άντρα. Προφανώς πρόκειται για μισά διπλού άρρενος που με τον έρωτα τους βρίσκουν την αρχική τους ενότητα.

Όσοι λένε ότι τα ομοφυλόφιλα αγόρια είναι ξετσίπωτα κάνουν λάθος, γιατί αυτό που τους έλκει σε υγιείς ώριμους ομόφυλους είναι οι ανδρικές αρετές. Ως τεκμηρίωση του ισχυρισμού μου, θέτω το γεγονός ότι στην ενηλικίωση τους τα αγόρια αυτά αποδεικνύονται άντρες άξιοι, πολύστροφοι και ικανοί πολιτικοί διαχειριστές των πεπρωμένων της πατρίδας τους. Ως ώριμοι άντρες γίνονται με τη σειρά τους εραστές εφήβων. Δημιουργούν πολυετείς σχέσεις με έφηβα αγόρια και δεν δείχνουν ενδιαφέρον για να παντρευτούν και να κάνουν οικογένεια. [ εκτός βέβαια αν τους το επιβάλλει το έθιμο της χώρας τους ] Αν ο εραστής βρει στο πρόσωπο του ερωμένου του το άλλο του μισό, τότε κυριολεκτικά και μεταφορικά γίνονται μια ψυχή σε δύο σώματα. Αγαπιούνται με μια φιλία πρωτόγνωρα ισχυρή που μόνο ο θάνατος μπορεί να τους χωρίσει. Αυτό που τους ενώνει δεν είναι τόσο η αισθησιακή απόλαυση των σωμάτων αλλά ο έρως των ψυχών.

Αν ο Ήφαιστος παρουσιαζόταν στην κοινή τους κλίνη και τους ρωτούσε τι θα ήταν εκείνο που θα ήθελε ο ένας να χαρίσει στον άλλο και στην απορία τους ρωτούσε περαιτέρω: «Μήπως θέλετε να είστε αχώριστοι μέρα και νύκτα;» Προφανώς με μεγάλη χαρά οι δύο εραστές θα αποδέχονταν να τους μετατρέψει ο σιδηρουργός σε ένα ενιαίο διπλό Ον. Να είναι φυσικά και αδιάσπαστα ενωμένοι σε ένα σώμα σε ζωή και θάνατο. Μαζί στη γη μαζί και στον Άδη. Έρως λοιπόν είναι η επιδίωξη της ολοκλήρωσης, της επαναφοράς του αρχαίου κάλλους του ενιαίου διπλού Όντος, όπως ήταν πριν ο πατέρας των θεών και των ανθρώπων το χωρίσει σε δύο μισά. Επαναλαμβάνω: Στην αρχαιότητα είμαστε διπλά, ενιαία, πλήρη όντα και ο Ζευς μας έκοψε στα δυο όπως οι Λακεδαιμόνιοι τους Αρκάδες. Πρέπει δε να ευλαβούμαστε τους θεούς για να μην μας κόψουν ξανά σε μονόποδα με μισή μύτη. Απεναντίας πρέπει να θυσιάζουμε περισσότερο στο Θεό Έρωτα ο οποίος θα μας βοηθήσει να βρούμε τις αδελφές ψυχές, το αγόρι που ταιριάζει στον καθένα, για να γίνουμε μια ψυχή σε δύο σώματα και να αποκαταστήσουμε το αρχικό κάλλος του ενιαίου διπλού ανθρώπινου όντος.

Ας μην διαστρέψει ο Ερυξίμαχος την ομιλία μου για να με γελοιοποιήσει. Δεν μιλώ ειδικά για τον Παυσανία και τον Αγάθωνα, ως ζεύγος, αλλά γενικά για το ανθρώπινο γένος. Πρέπει ο καθένας μας, συνεπικουρούμενος από τον Έρωτα, να βρει το αγαπημένο του αγόρι. Κάθε τιμή, θυσία και λατρεία να αποδώσουμε στο γιο της Αφροδίτης ο οποίος μας δίνει την μεγαλύτερη ελπίδα για ευτυχία και ολοκλήρωση.

Τρίτη 9 Μαρτίου 2021

Θεώρημα του Μενέλαου Αλεξανδρέως

Σημαντικός Έλληνας μαθηματικός και αστρονόμος. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια στο τέλος του 1ου χριστιανικού αιώνα και δίδαξε στη Ρώμη το πρώτο μισό του δεύτερου. Σώθηκε μόνο το σύγγραμα του με τίτλο "Σφαιρικά" σε αραβική μετάφραση. Θεωρείται πρωτοπόρος στον τομέα της σφαιρικής τριγωνομετρίας. Πιο κάτω παραθέτουμε σε σκαναρισμένη σελίδα το Θεώρημα που φέρει το όνομα του.

Σάββατο 6 Μαρτίου 2021

Κύπρος, Φλεβάρης 2021: Η πανδημία με αριθμούς

Μιχάλης Α. Πόλης Εκπαιδευτικός

Εισαγωγή

Κατά το τρίτο δεκαήμερο του Φλεβάρη 2021 τα κρούσματα σχεδόν διπλασιάστηκαν σε σχέση με το δεύτερο δεκαήμερο. Οι νοσηλευόμενοι είναι κάτω των εκατό όμως αν η αναζωπύρωση αποδειχτεί ως τρίτο κύμα είναι θέμα ημερών ο αριθμός τους να γίνει τριψήφιος.

Σε κάθε περίπτωση η μύτη μας έχει γίνει κέντημα από τα πολλά rapid test, ενώ τα εμβόλια έρχονται εκνευριστικά αργά πάνω στη ράχη χελώνας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μεθοδολογία έρευνας

Οι αριθμοί που καταγράφονται προκύπτουν από τις καθημερινές ανακοινώσεις του Υπουργείου Υγείας, όπως δημοσιεύτηκαν στην ηλεκτρονική εφημερίδα Paideia-News. Συνολικά αποδελτιώθηκαν είκοσι οκτώ ανακοινώσεις, όσες και οι μέρες του Φλέβαρη 2021. Επίσης χρησιμοποιούνται στοιχεία από αντίστοιχες έρευνες, για τους προηγούμενους μήνες. Τα ακόλουθα συμπεράσματα καταγράφονται:

Α. Κρούσματα

1. Κατά τον Φλεβάρη εντοπίστηκαν 3831 κρούσματα, έναντι 8225 τον Ιανουάριο και 12086 τον Δεκέμβριο. Η μείωση τον Φλεβάρη σε σύγκριση με το Γενάρη ήταν 53,42 %.

2. Την περίοδο 1/2/21 έως 9/2/21 είχαμε 1083 κρούσματα, μεταξύ 10/2/2021 και 18/02/2021 976 κρούσματα και το τρίτο δεκαήμερο, δηλαδή μεταξύ 19/2/21 και 28/2/21 1772 κρούσματα. Προκύπτει αναζωπύρωση του αριθμού των κρουσμάτων το τελευταίο δεκαήμερο του Φλεβάρη.

3. Ο αριθμός των κρουσμάτων ανά μήνα, τους δώδεκα μήνες της πανδημίας ήταν:

- Φλεβάρης 2021: 3831

- Ιανουάριος 2021: 8225

- Δεκέμβριος 2020: 12086

- Νοέμβριος 2020: 6199

- Οκτώβριος 2020: 2611

- Σεπτέμβριος 2020: 267

- Αύγουστος 2020: 374

- Ιούλιος 2020: 118

- Ιούνιος 2020: 54

- Μάιος 2020: 94

- Απρίλιος 2020: 585

- Μάρτιος 2020: 262

4. Η πανδημία στην Κύπρο ουσιαστικά άρχισε τον Οκτώβριο, οπότε σταθερά έχουμε τετραψήφιο αριθμό. Μέχρι το Σεπτέμβριο του 2020 είχαμε διψήφιους και τριψήφιους αριθμούς.

Ελπίζουμε ο Μάρτης να φέρει μείωση και όχι ένα τρίτο κύμα

5. Τα συνολικά επιβεβαιωμένα κρούσματα μέχρι τις 28/02/2021 έφτασαν τις τριάντα τέσσερις χιλιάδες πεντακόσια εφτά (34507) δηλαδή περίπου το 4,5% του συνολικού πληθυσμού. Νοουμένου ότι η πλειοψηφία αυτών των ανθρώπων ανάρρωσαν, ελπίζουμε ότι κτίζεται μια παράλληλη ανοσία που μαζί με τα εμβόλια θα βοηθήσει στην ουσιαστική βελτίωση της κατάστασης.

6. Εκ των αποτελεσμάτων κρίνουμε ότι τα μέτρα που εφαρμόστηκαν το τελευταίο τρίμηνο του 2020 ήταν αναποτελεσματικά, ενώ τα μέτρα που εφαρμόστηκαν μετά τις 10/01/2021 φαίνεται να φέρνουν κάποια αποτελέσματα.

Β. Εργαστηριακές Εξετάσεις και θετικότητα

1. Τον Φλεβάρη του 2021 έγιναν 893707 test , έναντι 369527 το Γενάρη του ίδιου έτους. Ο αριθμός των διαγνωστικών εξετάσεων υπερδιπλασιάστηκε τον Φλεβάρη έναντι του Γενάρη.

2. Το ποσοστό θετικότητας τον Φλεβάρη ήταν 0,43% έναντι ποσοστού θετικότητας 2,23% το Γενάρη και 3,61% το Δεκέμβριο του 2020. Παρατηρούμε ουσιαστική οπισθοχώρηση της πανδημίας τον τελευταίο μήνα του Χειμώνα

3. Το Νοέμβριο του 2020 είχαμε 223 848 διαγνωστικές εξετάσεις και ποσοστό θετικότητας 2,77%. Παρατηρούμε το Μοτίβο:

Νοέμβρης: κλιμάκωση, Δεκέμβρης: κορύφωση, Γενάρης: μέτρια αποκλιμάκωση , Φλεβάρης: μεγάλη αποκλιμάκωση.

Γ Διακύμανση θετικότητας στον covid-19 ανά δεκαήμερο το Γενάρη του 2021

Από τα αποτελέσματα των εξετάσεων για covid-19 ανά δεκαήμερο προκύπτει:

1. Το ποσοστό θετικότητας μεταξύ 1/2/2021 έως 9/2/2021 του ήταν 0,39%. [1083 : 280733 Χ 100 ]

2. Το ποσοστό θετικότητας μεταξύ 10/2/2021 και 18/2/2021 έπεσε στο 0,37% . [976 :261910Χ100 ]

3. Την περίοδο 19/2/2021 έως 28/02/2021 το ποσοστό θετικότητας αυξήθηκε στο 0,51% [1772:351060Χ100 ]

4. Συμπέρασμα: Παρόλο που έχουμε πτώση θετικότητας κάτω της μίας ποσοστιαίας μονάδας σταθερά από το τέλος του Γενάρη, παρατηρούμε αναζωπύρωση, με αύξηση της θετικότητας το τελευταίο δεκαήμερο του Φλεβάρη.

Δ Θετικότητα στις εξετάσεις ανά επαρχία

Καταγράψαμε ανά τριήμερο το ποσοστό θετικότητας σε κάθε μια από τις πέντε επαρχίες της ελεύθερης Κύπρου. Προέκυψε ο πίνακας που ακολουθεί:

Ημερομηνία	Λευκωσία	Λεμεσός	Λάρνακα	Πάφος	Αμμόχωστος
1/2/2021	0,13	0,52	0,44	0,23	0,54
4/2/2021	0,09	0,61	0,19	0,13	0,23
7/2/2021	0,11	0,48	0,08	0,02	0,10
10/2/2021	0,16	0,60	0,03	0,07	0,00
13/2/2021	0,12	0,52	0,24	0,12	0,07
16/2/2021	0,05	0,43	0,17	0,05	0,00
19/2/2021	0,04	0,32	0,13	0,05	0,08
22/2/2021	0,17	0,54	0,20	0,00	0,00
25/2/2021	0,22	0,83	0,33	0,14	0,09
28/2/2021	0,24	0,74	0,22	0,27	0,05

1. Από τον πίνακα πιο πάνω είναι φανερό ότι την καλύτερη επιδημιολογική εικόνα τον Ιανουάριο παρουσίαζε η Πάφος (Μ.Ο. Θ. 0,11%) και τη χειρότερη η Λεμεσός (Μ.Ο.Θ. 0,56%)

2. Δεύτερη καλύτερη μετά την Πάφο η Αμμόχωστος (Μ.Ο.Θ. 0,12%) , ενώ η Λάρνακα είχε τη δεύτερη χειρότερη επίδοση μετά τη Λεμεσό. (Μ.Ο.Θ. 0,20%)

Ε. Ιανουάριος 2021: Θάνατοι εξαιτίας του covid-19

1. Τον Φλεβάρη πέθαναν 32 άτομα με τελική αιτία θανάτου την ασθένεια covid 19, έναντι 74 άτομα τον Ιανουάριο και 76 το Δεκέμβριο. Το Φλεβάρη είχαμε κατά μέσο όρο 1,14 νεκρούς ημερησίως έναντι 2,38 το Γενάρη. Ο αριθμός των νεκρών μειώθηκε πέραν του 50%.

2. Η θνησιμότητα, ως ποσοστό των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων τον Φλεβάρη ήταν 0,84, τον Ιανουάριο ήταν 0,9% έναντι 0,63% το Δεκέμβριο και 0,39% το Νοέμβριο. Η μικρή κάμψη στη θνησιμότητα ίσως οφείλεται στο εμβόλιο.

3. Οι νεκροί κατά εβδομάδα ήταν:

1/2/21 – 7/2/21: 13 άτομα,

8/2/21 – 14/2/21: 9 άτομα,

15/2/21 – 21/2/21: 8 άτομα,

22/2/21 – 28/2/21: 2 άτομα.

Παρατηρείται ουσιαστική μείωση της θνησιμότητας την τελευταία εβδομάδα του Φλεβάρη

3. Είχαμε συνολικά 182 νεκρούς τους τρεις μήνες του χειμώνα, δηλαδή πέραν του 78% των νεκρών του πρώτου έτους της πανδημίας πέθαναν τους τελευταίους τρεις μήνες.

4. Το φύλο των θυμάτων του covid 19 το Φλεβάρη του 2021 ήταν: Άντρες 20 (62,5%), γυναίκες 12 (37,5%). Η ασθένεια covid-19 σκοτώνει περισσότερο το «ισχυρό φύλο». ( Αναλογία: 5 άντρες προς 3 γυναίκες )

5. Η μέση ηλικία των θυμάτων του covid 19 τον Φλεβάρη ήταν 78,3, το Γενάρη του 2021 ήταν 78,4 έτη και 83,5 έτη το Δεκέμβρη του 2020.Ο ιός κτυπάει τα ρέστα του σε ανθρώπινες ζωές σε μεγάλες ηλικίες.

4. Η συχνότητα θανάτων κατά ηλικιακή ομάδα τον Φλεβάρη ήταν:

40 - 49 έτη: 1. (3,13%)

50 - 59 έτη: 1 (3,12%)

60-69 έτη: 3. (9,38%)

70-79 έτη: 11 . (34,38%)

80-89 έτη: 13 (40,63%)

90-99έτη 3. (9,37%)

5.Το ποσοστό των ατόμων με υποκείμενα νοσήματα που πέθαναν από την ασθένεια Covid-19 τον Φλεβάρη ήταν 100%, έναντι 87,8%, τον Ιανουάριο και 89,5% το Δεκέμβριο .

Στ. Κρούσματα κατά μήνα και μηνιαία θνησιμότητα

1. Μάρτιος 2020: 262 κρούσματα και οκτώ θάνατοι. Θνησιμότητα 3,05%

2. Απρίλιος- Μάιος 2020: 682 κρούσματα και εννιά θάνατοι. Θνησιμότητα 1,32%

3. Ιούνιος – Ιούλιος – Αύγουστος 2020: 544 κρούσματα και τρεις θάνατοι. Θνησιμότητα 0,55%

4. Σεπτέμβρης 2020: 267 κρούσματα και δύο θάνατοι. Θνησιμότητα 0,75%

5. Οκτώβρης 2020: 2611 κρούσματα και τρείς θάνατοι. Θνησιμότητα 0,11%

6. Νοέμβρης 2020: έξι χιλιάδες εκατό ενενήντα εννιά κρούσματα και είκοσι τέσσερις θάνατοι. Θνησιμότητα 0,39%.

7. Δεκέμβριος 2020: 12086 κρούσματα και 76 θάνατοι. Θνησιμότητα επιβεβαιωμένων κρουσμάτων 0,63%.

8. Ιανουάριος 2021: 8225 κρούσματα και 74 θάνατοι. Θνησιμότητα επιβεβαιωμένων κρουσμάτων 0,9%.

9. Φλεβάρης 2021: 3831 κρούσματα και 32 θάνατοι. Θνησιμότητα επιβεβαιωμένων κρουσμάτων 0,84%.

Ζ. Υπερφόρτωση του Συστήματος Υγείας:

Καταγράψαμε στον πίνακα που ακολουθεί τον αριθμό των νοσηλευόμενων στα νοσοκομεία και τον αριθμό αυτών που βρίσκονταν σε σοβαρή κατάσταση. Από τον πίνακα προκύπτουν τα ακόλουθα:

Ημερομηνία	Νοσηλευόμενοι	Σε σοβαρή κατάσταση
1/2/2021	129	43
4/2/2021	112	31
7/2/2021	109	33
10/2/2021	95	36
13/2/2021	84	29
16/2/2021	86	23
19/2/2021	76	22
22/2/2021	76	26
25/2/2021	82	19
28/2/2021	88	24

1. Στο τέλος του 2^ου δεκαήμερου του Φλεβάρη η πίεση στο Σύστημα Υγείας έφτασε στο ελάχιστο αφού οι νοσηλευόμενοι ήταν 76 σε σύγκριση με 129 στην αρχή του μήνα. Οι ασθενείς σε σοβαρή κατάσταση έπεσαν από 43 την 1/2/2021 σε 22 στις 19/2/2021

2. Έκτοτε και μέχρι το τέλος του μήνα υπήρξε μικρή αύξηση των νοσηλευόμενων από 76 σε 88 και αυτών που βρίσκονται σε σοβαρή κατάσταση από 22 σε 24.

3. Προϊστορία: Στις 31/10/2020 υπήρχαν συνολικά στα Νοσοκομεία 37 ασθενείς, στις 30/11/2020 127 ασθενείς, στις 31/12/2020 160 ασθενείς και στις 31/01/2021 140 ασθενείς. Ο Νοέμβρης υπέρ-τριπλασίασε τους ασθενείς σε σχέση με τον Οκτώβρη (αύξηση 343%), το Δεκέμβρη είχαμε αύξηση νοσηλευομένων κατά 26% σε σύγκριση με το Νοέμβριο και το Γενάρη μείωση 12,5% ως προς το Δεκέμβρη..

Επίλογος: Ας ελπίσουμε ότι δεν είμαστε στην αρχή του τρίτου κύματος.…

Παράρτημα : Οι Νεκροί από covid 19 τον Φλεβάρη του 2021

1. 24/2/2021: Γυναίκα 86 ετών με υποκείμενα νοσήματα

2. 22/2/2021: Άντρας 89 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

3. 19/2/2021: Γυναίκα 75 ετών με υποκείμενα νοσήματα

4. 18/2/2021: Γυναίκα 79 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

5. 17/2/2021: Άντρας 80 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

6. 17/2/2021: Άντρας 79 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

7. 16/2/2021: Άντρας 94 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

8. 16/2/2021: Άντρας 74 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

9. 16/2/2021: Γυναίκα 89 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

10. 15/2/2021: Γυναίκα 86 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

11. 14/2/2021: Άντρας 87 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

12. 13/2/2021: Γυναίκα 73 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

13. 12/2/2021: Γυναίκα 49 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

14. 11/2/2021: Γυναίκα 75 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

15. 10/2/2021: Άντρας 77 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

16. 10/2/2021: Άντρας 61 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

17. 10/2/2021: Άντρας 86 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

18. 8/2/2021: Άντρας 93 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

19. 8/2/2021: Άντρας 89 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

20. 7/2/2021: Άντρας 94 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

21. 6/2/2021: Άντρας 63 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

22. 5/2/2021: Άντρας 88 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

23. 5/2/2021: Γυναίκα 54 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

24. 4/2/2021: Άντρας 81 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

25. 4/2/2021: Άντρας 73 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

26. 4/2/2021: Άντρας 86 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

27. 4/2/2021: Άντρας 71 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

28. 4/2/2021: Γυναίκα 84 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

29. 3/2/2021: Γυναίκα 79 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

30. 1/2/2021: Άντρας 70 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

31. 1/2/2021: Άντρας 80 ετών με υποκείμενα νοσήματα.

32. 1/2/2021: Γυναίκα 62 ετών με υποκείμενα νοσήματα.