Ο οπτικός τηλέγραφος του Πολύβιου

Ο Οπτικός τηλέγραφος του Πολύβιου:

     Ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός Πολύβιος γεννήθηκε το 202π.Χ. στη Μεγαλόπολη της Πελοποννήσου. Σπούδασε στρατηγική και πολιτική, επιστήμες που τον βοήθησαν να γράψει πολλά ιστορικά βιβλία.Εκτός από ιστορικός είχε και το στρατιωτικό αξίωμα του Ίππαρχου. Όταν οι Ρωμαίοι κατάκτησαν την Ελλάδα, ο Πολύβιος μεταφέρθηκε αιχμάλωτος στην Ρώμη. Οι Ρωμαίοι εκτίμησαν την μόρφωση του και έγινε δάσκαλος παιδιών πλουσίων Ρωμαίων. Δέκα χρόνια αργότερα απελευθερώθηκε, επέστρεψε στην Ελλάδα και ταξίδεψε σε διάφορες χώρες του κόσμου.  Από τα ιστορικά του έργα,  που υπολογίζονται σε 40, σώθηκαν ολόκληρα μόνο 5. Από τα υπόλοιπα σώθηκαν μόνο μικρά μέρη τους. Τι σχέση όμως έχει ο Πολύβιος με τον οπτικό τηλέγραφο; Ο αρχαίος αυτός επιστήμονας δεν έγραψε μόνο Ιστορία, αλλά κατέγραψε και τελειοποίησε μια σπουδαία εφευρέση της εποχής του. Στα βιβλία του περιγράφει  μια συσκευή, με την οποία οι αρχαίοι Έλληνες μετέδιδαν γραπτά μηνύματα σε μεγάλες αποστάσεις με τη βοήθεια του φωτός. Δύο χιλιάδες χρόνια πριν τα σήματα Μορς , στην αρχαία Ελλάδα μετάδιδαν μηνύματα με τον οπτικό τηλέγραφο!Τι ακριβώς όμως ήταν η συσκευή αυτή;

     Καταρχήν, ο Πολύβιος διαιρεί  τα 24 γράμματα του αλφαβήτου  σε 5 ομάδες. Στις 4 πρώτες έμπαιναν 5 γράμματα και στην τελευταία 4 γράμματα.Έγραψε την κάθε ομάδα σε ξεχωριστή πινακίδα. Η διάταξη των γραμμάτων στις πινακίδες φαίνεται στο σχήμα  1 που ακολουθεί:

 Για την αποστολή των μηνυμάτων , χρησιμοποιούσαν εκτός από τις πινακίδες και 10 πυρσούς. Μπορείτε να δείτε τους πυρσούς αυτούς στο σχήμα 3.

Ο τηλέγραφος ήταν εγκατεστημένος πάνω σε λόφο, που είχε οπτική επαφή με άλλο λόφο σε απόσταση μέχρι 30 χιλιόμετρα. Όταν ο πρώτος τηλεγραφητής ήθελε να μεταδώσει ένα μήνυμα, άναβε 2 πυρσούς και τους κρατούσε αναμμένους μέχρι ο απέναντι τηλεγραφητής να ανάψει και αυτός 2 πυρσούς. Όταν έβλεπε τους αναμμένους πυρσούς από το απέναντι φυλάκιο, αυτό εσήμαινε ότι ο απέναντι τηλεγραφητής ήταν έτοιμος να παραλάβει το μήνυμα.

    Η μετάδοση του μηνύματος γινόταν ως εξής: Στο τηλεγραφείο υπήρχαν 2 τοίχοι, σε απόσταση μερικών μέτρων μεταξύ τους. Σε κάθε τοίχο υπήρχαν 5 θέσεις στις οποίες μπορούσαν να στερεωθούν οι αναμμένοι πυρσοί. Αν το πρώτο γράμμα που ήθελε να μεταδώσει ο τηλεγραφητής μας ήταν στην δεύτερη πινακίδα, τότε στον αριστερό τοίχο τοποθετούνταν 2 αναμμένοι πυρσοι. Αυτό έστελνε στον παραλήπτη το μήνυμα, ότι το γράμμα που θα έπαιρνε βρισκόταν στη δεύτερη σειρά. Για ποιο από τα γράμματα της σειράς αυτής όμως επρόκειτο; Αν το μεταδιδόμενο γράμμα ήταν το τρίτο στη σειρά, στην περίπτωση μας το θ , στο δεξιό τοίχο θα ετοποθετούνταν 3 αναμμένοι πυρσοί.

    Ας δούμε ακόμα ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε , ότι το οπτικό τηλεγραφείο θα ήθελε να μεταδώσει το μήνυμα « ΖΗΤΟΥΜΕ ΒΟΗΘΕΙΑ » . Αφού ο τηλεγραφητής με τους 2 αναμμένους πυρσούς προσέλκυε την προσοχή του παραλήπτη του μηνύματος, θα ύψωνε διαδοχικά τους ακόλουθους συνδυασμούς με πυρσούς , για να μεταδώσει τα 14 γράμματα του μηνύματος :

Μεταδιδόμενο Γράμμα	Ζ	Η	Τ	Ο	Υ	Μ	Ε
Αναμμένοι πυρσοί αριστερά	2	2	4	3	4	3	1
Αναμμένοι πυρσοί δεξιά.	1	2	4	5	5	2	5
Μεταδιδόμενο Γράμμα	Β	Ο	Η	Θ	Ε	Ι	Α
Αναμμένοι πυρσοί αριστερά	1	3	2	2	1	2	1
Αναμμένοι πυρσοί δεξιά.	2	5	2	3	5	4	1

     Τα 14 γράμματα του μηνύματος θα μπορούσαν να μεταδοθούν σε μερικά λεπτά σε απόσταση μέχρι 30 χιλιόμετρα. Αν ο παραλήπτης συνέχιζε την μετάδοση σε άλλους αποδέκτες το μήνυμα θα μπορούσε να ταξιδέψει εκατοντάδες χιλιόμετρα σε 1-2 ώρες! Η εφευρετικότητα των αρχαίων Ελλήνων είχε ανακαλύψει ένα σημαντικό μέσο για μετάδοση μηνυμάτων σε μεγάλες αποστάσεις με σχετικά μεγάλη ταχύτητα!

      Ας δούμε, στα σχήματα που ακολουθούν την μετάδοση μηνυμάτων και γραμμάτων με τον οπτικό τηλέγραφο του Πολύβιου. Στο σχήμα 2 βλέπουμε αναπαράσταση μετάδοσης γράμματος . Το αριστερό τοίχος φανερώνει ότι το μεταδιδόμενο γράμμα βρίσκεται στη δεύτερη σειρά, εφόσον σαυτό ανάβουν 2 πυρσοί. Στο δεξιό τοίχο υπάρχουν 5 αναμμένοι πυρσοί. Το μεταδιδόμενο γράμμα είναι προφανώς το πέμπτο της δεύτερης σειράς δηλαδή το Κ.

Σχήμα 2

Στο σχήμα 3, που βρίσκεται κοντά στο σχήμα 1, βλέπουμε τη μετάδοση με οπτικό τηλέγραφο του γράμματος Ι , που είναι το τέταρτο γράμμα της δεύτερης σειράς. Έτσι αριστερά ανάβουν δύο πυρσοί και δεξιά ένας.

      Σίγουρα οι τηλεπικοινωνίες σήμερα βρίσκονται στο απόγειο τους... Οι ρίζες τους όμως βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα.