Κείμενα αμφισβήτησης (3)

 Σε νεότερη ηλικία πέρασα από μια φάση αμφισβήτησης του Χριστιανισμού. Το κείμενο αυτό αποτελεί δείγμα της σκέψης μου εκείνης της εποχής. Το κείμενο αποτελεί δείγμα διαλεκτικής και δικανικής επιχειρηματολογίας και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί για να οικοδομήσει ο καθένας επιχειρήματα αντιμετώπισης του.

Ύβρεις και απειλές  κατά αντιπάλων, απίστων και διαφωνούντων

 Οι θεολόγοι έχουν καλλιεργήσει για τον Ιησού μια εικόνα ενός μειλίχιου, γλυκού, άκακου διδασκάλου, ο οποίος αντιμετωπίζει τους εχθρούς του με λόγια αγάπης και καλοσύνης. Για τους φανατικούς οπαδούς του, ο Ναζωραίος αγαπά αυτούς που τον μισούν και με ευγενικούς λόγους προσπαθεί να συνετίσει αυτούς που αντιτίθενται στα λόγια του. Θα δείξουμε, μέσα από αναφορές στα κανονικά ευαγγέλια ότι αυτή η εικόνα δεν έχει μεγάλη σχέση με την πραγματικότητα. Ότι ο «γλυκύς» Ιησούς αντιμετώπιζε τους αντιπάλους, αλλά και άλλους συνομιλητές του με προσβλητικούς λόγους, που δεν απέχουν νοηματικά των ύβρεων. Ας δούμε λοιπόν τι λένε τα ίδια τα ευαγγέλια και κρίνετε και μόνοι σας.

Στο Ματθαίος ΙΒ 34 ο Ιησούς αποκαλεί τους φαρισαίους, οι οποίοι αντιτίθενται στη διδασκαλία του φίδια φαρμακερά, γεννήματα εχιδνών. Επίσης τους αποκαλεί πονηρούς και άρα ανίκανους να μιλήσουν ηθικά. Στο Ματθαίος ΚΓ 24 τους αποκαλεί τυφλούς οδηγούς και υποκριτές, εφόσον διυλίζουν τον κώνωπα και καταπίνουν την κάμηλο. Στό ίδιο κεφάλαιο, ακόμα 2 φορές τους αποκαλεί τυφλούς και ανόητους «μωροί και τυφλοί» τους λέει και σίγουρα δεν εννοεί ότι έχουν προβλήματα με την όραση τους, αλλά ότι βρίσκονται σε πνευματικό σκοτάδι και οι κρίσεις τους συνολικά είναι ανόητες και σκοταδιστικές Λίγες γραμμές πιο κάτω χρησιμοποιεί εκτός από χαρακτηρισμούς και απειλές.

Λέει λοιπόν (Ματθαίος ΚΓ 27) « αλοίμονο σε σας γραμματείς και φαρισαίοι υποκριτές. Το εσωτερικό της ψυχής σας είναι γεμάτο ακαθαρσίες, όπως τους τάφους που απ’ έξω είναι ωραίοι, από μέσα δε γεμάτοι κόκκαλα και αηδιαστικά υπολείμματα πτωμάτων. Παρόμοια, στο ευαγγέλιο του Λουκά (ΙΑ 44) παρομοιάζει τους φαρισαίους με κρυμμένους τάφους, εξαιτίας των οποίων οι άνθρωποι που περπατούν πάνω τους ανήξεροι για την παρουσία τους  μολύνονται   Ακόμα, 6 χωρία πιο κάτω (Ματθαίος ΚΓ 33), τους απειλεί με την αιώνια φωτιά της κόλασης. Φίδια τους λέει, δεν βλέπω πως θα ξεφύγετε από τη γέεννα, τη φωτιά της κόλασης. 

           Το ρεπερτόριο των ύβρεων συνεχίζεται με το Λουκάς ΙΑ 47, όπου αποκαλεί τους φαρισαίους υποκριτές, γιατί κτίζουν μνημεία στους προφήτες, παρόλο που οι γονείς τους είναι αυτοί που τους σκότωσαν. Παρουσιάζεται εδώ η παράλογη άποψη κάποιος να είναι υπόλογος και να κατακρίνεται για τις πράξεις των προγόνων του. Στην συγκεκριμμένη περίπτωση οι φαρισαίοι τροποντινά είναι φονιάδες και ταυτόχρονα υποκριτικά τιμούν τα θύματα τους. Αυτή είναι μια πάρα πολύ σοβαρή κατηγορία για να την πετάξεις κατάμουτρα σε μια ολόκληρη τάξη ανθρώπων. Σίγουρα σε όλες τις κοινωνικές τάξεις υπάρχουν παλιάνθρωποι, αλλά πώς μπορεί μια ολόκληρη κοινωνική ομάδα να απαξιώνεται συλλογικά; Στο Ιωάννης Η 44 τους αποκαλεί παιδιά του διαβόλου, τις επιθυμίες του οποίου εκτελούν. Ο χαρακτηρισμός αυτός αποτελεί τη μεγαλύτερη ύβρη που μπορεί να απευθύνεις σε θρησκόληπτους φανατικούς ιουδαίους όπως είναι οι συνομιλητές του, οι οποίοι πιστεύουν ότι αποτελούν την ελίτ του εκλεκτού λαού. Πώς μπορείς να μεταδόσεις το οποιοδήποτε μήνυμα σε ανθρώπους αν κόψεις με ύβρεις τις  γέφυρες επικοινωνίας; Φταίνε άραγε οι αποδέκτες του μηνύματος για τη μη αποδοχή του ή ο αποστολέας και η επικοινωνιακή πρακτική του; Μετά από τόσες ύβρεις πώς μπορούσε ο Ιησούς να πιστεύει ότι οι αντιπάλοι του θα αποδέχονταν το μήνυμα του;

          Θα μπορούσαν οι οπαδοί του Ναζωραίου να υποστηρίξουν ότι οι γραμματείς και οι φαρισαίοι ήταν άξιοι των επικρίσεων και των υβρέων που ο Ιησούς τους απευθύνει. Ακόμα όμως και αυτό να συμβαίνει τι παράδειγμα δίνει ο Ιησούς; Τι θετικό μπορεί να προκύψει από αυτή την καταιγίδα των χαρακτηρισμών, τόσο γι’ αυτόν που τους διατυπώνει, όσο και για τους άλλους; Πώς μπορείς να κρατήσεις γέφυρες επικοινωνίας μετά από μια τέτοια απαξίωση των συνομιλητών σου;

          Μια θετική στάση εκ’ μέρους του Ναζωραίου θα ήταν η κατάκριση συγκεκριμμένων πράξεων των συνομιλητών του και η παρότρυνση τους για μια πιο θετική κοινωνική δράση και πρακτική. Αυτή η αντιμετώπιση υποτίθεται ότι αντανακλά στην σημερινή στάση της εκκλησίας, αφού οι θεολόγοι λένε ότι κατακρίνουν την αμαρτία και όχι τους αμαρτωλούς, τους οποίους προσπαθούν να επαναφέρουν στο σωστό δρόμο. Αλλά ο Ιησούς εξαπολύει ένα χείμαρο χαρακτηρισμών όπως τυφλοί, ανόητοι, παιδιά του διαβόλου κλπ οι οποίοι εκλαμβάνονται όχι από εμένα μόνο, αλλά και κυρίως από τους συνομιλητές του ως ύβρεις. Στο Λουκάς ΙΑ 45, ένας από τους νομικούς που άκουσε τον Ιησού να αποκαλεί τους φαρισαίους «ακάθαρτους τάφους, γεμάτους ανθρώπινα υπολείμματα» λέει στον Ιησού ότι αυτά που λέει αποτελούν ύβρεις όχι μόνο για τους φαρισαίους αλλά και για τους νομικούς. Ο Ιησούς όμως ακάθεκτος συνεχίζει τις επικρίσεις του και προς αυτή την ομάδα. Ας σημειωθεί ότι ο συγκεκριμμένος νομικός, σε αντίθεση με τον Ιησού δεν χρησιμοποίησε προσβλητικούς χαρακτηρισμούς ενάντια στο γιο της Μαρίας, το αντίθετο μάλιστα, δείχνει να τον σέβεται, εφόσον τον αποκαλεί διδασκάλο.

          Οι ύβρεις και οι απειλές του Ιησού δεν απευθύνονται μόνο σε μεμονομένα άτομα, αλλά σε ολόκληρες πόλεις, ακόμα και συνολικά στους ανθρώπους εκείνης της εποχής. Στο Ματθαίος ΙΑ 21-23, ο γιος της Μαρίας  καταριέται τις πόλεις Χοραζίν και Βισθαϊδά, επειδή δεν αποδέκτηκαν τις διδαχές του. Αλίμονο σε σενα Χοραζίν, αλοίμονο σε σένα Βηθσαϊδά λέει με θυμωμένη έπαρση. Αν τα σημεία που έκανα σε σας γίνονταν στην Τύρο και τη Σιδώνα, αυτές θα πίστευαν. Στη μέρα της κρίσεως θα είστε σε χειρότερη μοίρα από τις πόλεις αυτές. Και εσύ Καπερναούμ που ανέβηκες ως τον ουρανό λόγω της παρουσίας μου θα κατεβείς μέχρι τον Άδη λόγω της απιστίας σου. Πώς μπορεί να απαξιώνεται συλλογικά μια πόλη; Παντού υπάρχουν άνθρωποι όλων των ειδών και των ποιοτήτων και μόνο ένας φανατικός δεν θα μπορούσε να το καταλάβει αυτό. Τα λόγια του Ιησού φανερώνουν μεγάλη μισαλλοδοξία και εγωϊσμό, εφόσον δεν δείχνει καμμιά ανοχή σε αυτούς που έχουν διαφορετική άποψη από αυτόν.

          Στο Ματθαίος ΙΣτ 4  Ο Ιησούς υβρίζει συνολικά τη σύγχρονη του γενεά, αποκαλώντας την πονηρή και μοιχαλίδα. « Ζητείται ένα θαυμαστό σημείο, μια απόδειξη, για να πιστέψετε» λέει απευθυνόμενος στους συγχρόνους τους. «Αυτή η απόδειξη δεν θα σας δοθεί.» Ο Ιησούς έχει την απαίτηση από τους άλλους να πιστέψουν ότι είναι ο δημιουργός του σύμπαντος, το Α και το Ω, ο μόνος και απόλυτος δρόμος για τη σωτηρία, η απόλυτη αλήθεια, χωρίς ακλόνητες αποδείξεις, απλώς γιατί τους το λέει. Παράλογοι δεν είναι αυτοί που ζητούν αποδείξεις. Παράλογοι είναι αυτοί που ζητούν από εμάς να είμαστε εύπιστοι ακόλουθοι των μεταφυσικών δοξασιών τους. Δικαιούμαστε να είμαστε δίσπιστοι, να ζητούμε εξηγήσεις και αποδείξεις και όποιος τις αρνείται δηλώνει ελλιπή επιχειρηματολογία και ανασφάλεια ως προς τις δοξασίες του.

        Ο Ιησούς δεν απαξιώνει μόνο συνολικά τη σύγχρονη του γενιά, αλλά την απειλεί. Στο Θ κεφάλαιο του Λουκά κάποιος άντρας λέει στον Ιησού ότι οι μαθητές του απέτυχαν να θεραπεύσουν τον γιο του και ακολούθως τον παρακαλεί να τον θεραπεύσει ο ίδιος. Σε μια ακατανόητη αντίδραση ο Ιησούς υβρίζει και απειλεί όλους τους ανθρώπους της εποχής του. Στο Θ 41 χαρακτηρίζει τη σύγχρονη του γενιά «άπιστη» και διεστραμένη, δηλαδή κακή, μοχθηρή και διεφθαρμένη. Πώς μπορεί κάποιος να απαξιώνει συνολικά μια ολόκληρη κοινωνία; Δεν σκέφτεται άραγε ότι ίσως αυτός να κάνει λάθος; Όμως ο ναζωραίος δεν  μένει στην απαξιώση της σύγχρονης του γενεάς, άλλα γεμάτος «καλοσύνη» συνεχίζει με απειλές. « Για πόσο ακόμα θα είμαι κοντά σας και θα σας ανέχομαι;» λέγει γεμάτος οργή. Αλλά η στάση αυτή είναι αλλοπρόσαλλη και παράλογη, είτε την διατυπώνει ο δημιουργός του σύμπαντος, είτε ένας άνθρωπος. Γιατί, αν δεκτούμε για χάρη συζήτησης, ότι η ανθρωπότητα είναι συνολικά κακή δεν είναι φανερό ότι ο ίδιος φταίει γιαυτό εφόσον τη δημιούργησε με κακές προδιαγραφές; Πώς είναι δυνατόν ο θεός να διαφυλάσσει για τον εαυτό του το δικαίωμα της κρίσης των δημιουργημάτων του, αλλά ο ίδιος να βρίσκεται στο απειρόβλητο; Με απλά λόγια αν εγώ είμαι ένα «κακό κατασκεύασμα» φταίω μόνο εγώ γιαυτό ή και ο «κατασκευαστής» μου; Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι ο κατασκευαστής μου έδωκε την ελευθερία να παίρνω αποφάσεις, δεν είναι φανερό ότι η ηθική ποιότητα των αποφάσεων αυτών εξαρτάται από τις «κατασκευαστικές προδιαγραφές» που έθεσε ο κατασκευαστής; Πώς μπορεί ο κατασκευαστής να με κρίνει και να με απειλεί με τιμωρίες αφού στην βάση των όποιων αποφάσεων και πράξεων μου βρίσκονται οι δικές του κατασκευαστικές προδιαγραφές;

       Η απάντηση είναι σαφής. Το αν υπάρχει θεός ή όχι δεν είναι πρόβλημα του παρόντος βιβλίου. Ο θεός της Βίβλου όμως είναι η προσωποποίηση της ιερατικής εξουσίας. Κάθε αυταρχική εξουσία ελέγχει και κρίνει τους υπηκόους της αλλά δεν ανέχεται να κρίνεται από εμάς. Έτσι ο Ιησούς κρίνει και απειλεί, αλλά ο ίδιος βρίσκεται στο απυρόβλητο...

 Παραπομπές 3^ου κεφαλαίου

 Ματθαίος ΙΒ 34 « γεννήματα εχιδνών, πώς δύνασθε  αγαθά λαλείν πονηροί όντες;»

 Ματθαίος ΚΓ 24 « οδηγοί τυφλοί, οι διυλίζοντες τον κώνωπα, την δε κάμηλον καταπίνοντες»

 Ματθαίος ΚΓ 27 « Ουέ υμίν γραμματείς και φαρισαίοι υποκριταί, ότι παρομοιάζετε τάφοις κεκονιαμένοις, οίτινες έξωθεν μεν φαίνονται ωραίοι, έσωθεν δε γεμούσιν οστέων νεκρών και πάσης ακαθαρσίας»

 ΜατθαίοςΚΓ33 όφεις γεννήματα εχιδνών! Πώς φύγητε από της κρίσεως της γεέννης;»

 Λουκάς ΙΑ 44 « Ουέ υμίν γραμματείς και φαρισαίοι υποκριταί, ότι εστέ ως τα μνημεία τα άδηλα, και οι άνθρωποι περιπατούντες επάνω ουκ οίδασιν»

 Λουκάς ΙΑ 45 « αποκριθείς δε τις των νομικών λέγει αυτώ. Διδάσκαλε  ταύτα λέγων και ημάς υβρίζεις»

 Λούκας ΙΑ 47 « Ουέ υμίν ότι οικοδομείτε τα μνημεία των προφητών, οι δε πατέρες υμών απέκτειναν αυτούς»

 Ιωάννης Η 44 « υμείς εκ του πατρός του διαβόλου εστέ, και τας επιθυμίας του πατρός υμών θέλετε ποιείν.

 Αποκάλυψις Γ 15-16 « Οίδα σου τα έργα, ότι ούτε ψυχρός εί ούτε ζεστός. Όφελον ψυχρός ης ή ζεστός. Ούτως ότι χλιαρός ει και ούτε ζεστός, ούτε ψυχρός, μέλλω σε εμέσαι εκ του στόματος μου.

 Ματθαίος ΙΑ 21-24 « Ουαί σοι Χοραζίν, Ουαί σοι Βηθσαϊδά. Ότι ει εν Τύρω και Σιδώνι εγενήθησαν αι δυνάμεις αι γενόμεναι εν υμίν, πάλαι αν εν σάκκω και σποδώ καθήμεναι μετενόησαν. Πλήν λέγω υμίν, Τύρω και Σιδώνι ανεκτότερον έσται εν ημέρα κρίσεως ή σοι. Και σύ Καπερναούμ, η εως του Ουρανού υψωθείσα, εώς άδου καταβιβασθήση Ότι ει εν Σοδόμοις εγενήθησαν αι δυνάμεις αι γενόμεναι εν σοι, έμειναν αν μέχρι της σήμερον. Πλην λέγω υμίν ότι γη Σοδόμων ανεκτότερον έσται εν ημέρα κρίσεως ή σοι..»

 Ματθαίος ΙΣτ 4 « γενεά πονηρά και μοιχαλίς σημείον επιζητεί και σημείον ου δοθήσεται αυτή..»

 Ματθαίος ΚΓ 17 «μωροί και τυφλοί! Τι γαρ μείζον, το δώρον ή το θυσιαστήριον το αγιάζον το δώρον»

 Λουκάς Θ 41 « αποκριθείς δε ο Ιησούς είπεν: Ω γενεά άπιστος και διεστραμμένη, έως πότε έσομαι προς υμάς και ανέξομαι υμών»