Τριήρης το καράβι που έφερε τη νίκη στη Σαλαμίνα

Η τριήρης ήταν ένα πολύ ισχυρό και γρήγορο πολεμικό καράβι. Ήταν εξαιρετικά ευέλικτο πλοίο, μπορούσε δηλαδή να κάνει ελιγμούς , να πλευρίζει και να πλαγιοκοπεί άλλα πολεμικά πλοία πιο μεγάλα και δυσκίνητα. Οι τρομερές αυτές αρετές του πολεμικού αυτού πλοίου έλαμψαν στην ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. Τα περσικά και τα φοινικικά καράβια, μεγάλα και δυσκίνητα , ηττήθησαν από την μικρότερη αλλά ταχύτερη και ευέλικτη τρίηρη.

     Ποια είναι όμως η Ιστορία του θαλασσινού αυτού θρύλου; Πως έμοιαζε; Ποια ήταν δε τα κυριώτερα χαρακτηριστικά του; Οι πρώτες τριήρεις ναυπηγήθηκαν στην Κόρινθο γύρω στο 630 π.Χ. από τον ναυπηγό Αμεινοκλή. Η Αθήνα , γνωστή ναυτική δύναμη, παρέλαβε την τριήρη από τους Κορινθίους, την τελειοποίησε και την έκανε δική της, μέχρι του σημείου που η ίδια η Αθήνα χαρακτηριζόταν ως η πόλη στην οποία φτιάχνονταν οι όμορφες τριήρεις.

    Η τριήρης της εποχής των περσικών πολέμων είχε τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Το μήκος της ήταν 37 μέτρα , το πλάτος της 5 μέτρα και είχε 170 κουπιά , 85 σε κάθε πλευρά της. Τα κουπιά κάθε πλευράς ήταν τοποθετημένα σε 3 σειρές , την μια πάνω από την άλλη. Η πάνω σειρά είχε 31 κουπιά, και οι δύο κατώτερες από 27. Από το χαρακτηριστικό αυτό, δηλαδή τις τρεις σειρές κουπιών, πήρε το καράβι το όνομα του. Κάθε κουπί χειριζόταν ένας κωπηλάτης.

     Το συνολικό πλήρωμα της τριήρους , ήταν 210 άνδρες. Το πλοίο διοικούσε αξιωματικός που λεγόταν τριήραρχος , τον οποίο βοηθούσαν 5 ακόμα αξιωματικοί και 4 υπαξιωματικοί. Αυτοί διοικούσαν και έδιναν κατεύθυνση στους 170 κωπηλάτες του πλοίου και το υπόλοιπο στρατιωτικό προσωπικό. Το πλοίο διέθετε 2 κατάρτια, ένα στη μέση και ένα μικρότερο στην πλώρη που διέθεταν πανιά. Είχε δύο τιμόνια , πίσω στην πρύμνη, ένα σε κάθε πλευρά της , που είχαν μορφή πολύ πλατιών κουπιών.

      Ο οπλισμός του πλοίου περιλάμβανε ισχυρό μεταλλικό έμβολο στην πλώρη , με το οποίο τρυπούσε και βύθιζε εχθρικά πλοία, όταν κατάφερνε να τα κτυπήσει στο πλευρό τους. Στο κατάστρωμα υπήρχαν επίσης καταπέλτες με τους οποίους έκαναν βολές κατά των εχθρικών πλοίων όταν η απόσταση μεταξύ τους ήταν μικρή.Άλλο σημαντικό όπλο του πλοίου ήταν η ταχύτητα του. Αυτή μπορούσε να φτάσει μέχρι και τα 22 χιλιόμετρα την ώρα , εκπληκτική για πλοίο της επόχης εκείνης. Την ταχύτητα αυτή μπορούσε να διατηρήσει για λίγο χρόνο, και τη χρησιμοποιούσε σε περίπτωση πολεμικών ελιγμών, η εμβολισμού εχθρικού πλοίου. Η μεγάλη ταχύτητα της τριήρεως φαίνεται αν τη συγκρίνουμε με την ταχύτητα του αντίστοιχου μεσαιωνικού πλοίου, της γαλέρας.  Η ταχύτητα της τελευταίας δεν υπερέβαινε τα 11 χιλιόμετρα. Δεκαπέντε αιώνες μετά τους περσικούς πολέμους , τα πολεμικά πλοία του μεσαίωνα είχαν μόνο την μισή ταχύτητα ενός πλοίου της κλασσικής εποχής.

     Γιατί όμως η τριήρης ήταν τόσο γρήγορο πλεούμενο; Πως δε ένα πλοίο χωρίς μηχανές που στηριζόταν μόνο στη δύναμη των κωπηλατών του, ανάπτυσσε τόση ταχύτητα; Η μεγάλη ταχύτητα της οφειλόταν στο μακρόστενο υδροδυναμικό σχήμα της που μείωνε την αντίσταση του νερού, τον  αριθμό των κωπηλατών της και το σημαντικό βύθισμα του σκάφους στην θάλασσα που οδηγούσε στην μεγιστοποίηση της απόδοσης των κουπιών. Με κανονικό ρυθμό κωπηλασίας μπορούσε να καλύψει 184 ναυτικά μίλια ( 340 χιλιόμετρα ) σε ένα εικοσιτετράωρο, δηλαδή ανέπτυσσε μέση ταχύτητα 14 χιλιόμετρα την ώρα.

    Η τριήρης έπλεε περήφανα στα γαλανά νερά του Αιγαίου για 1200 χρόνια, από το 600 π.Χ ώς το 600 μ.Χ. που υπάρχουν οι τελευταίες αναφορές γιαυτήν......Από τότε και μέχρι το 1984 μόνο ο θρύλος της έμενε στην μνήμη αυτών που λάτρευαν τη θάλασσα, μέχρι που  ξαναζωντάνεψε το 1984 , όταν το πολεμικό ναυτικό της Ελλάδας σε συνεργασία με το Βρετανικό Ναυτικό Μουσείο και το Ινστιτούτο Προστασίας Ναυτικών Παραδόσεων , την ξαναδημιούργησαν . Για τη σύνδεση των ξύλινων μερών του πλοίου χρησιμοποιήθηκαν 20 χιλιάδες ξύλινες σφήνες  από οξυά , ενώ χρησιμοποιήθηκε ξύλο άριστης ποιότητας στην κατασκεύη. Στην πρώτη νεότερη τριήρη, που μπορείτε να τη δείτε στην εικόνα, δόθηκε το όνομα «Ολυμπιάδα». Η Ολυμπιάδα διάνυσε αρκετές φορές τα γαλάζια νερά του Αιγαίου, για να μπορέσουν οι επιστήμονες να μετρήσουν την ταχύτητα της, την πλευστότητα της , την αντοχή της στις δύσκολες καιρικές συνθήκες. Τα πειράματα που έγιναν έδειξαν την αξία του αρχαίου αυτού καραβιού, που πάνω του στηρίχθηκε η θαλασσοκράτειρα Αθήνα. Σήμερα η Ολυμπιάδα αποτελεί το καλύτερο ίσως έκθεμα του Ελληνικού Ναυτικού Μουσείου.