Συμπόσιο Πλάτωνος: Σωκράτους έπαινος του Αλκιβιάδη, μέρος Γ

 Αλκιβιάδης: Τον προκαλούσα να γυμνάζεται μαζί μου, για να έχουμε σωματική συνάφεια μέσω παλαιστικών ασκήσεων. Πάλι δεν κατάφερα να προσελκύσω το ενδιαφέρον του. Τέλος τον κάλεσα να δειπνήσει μαζί μου, αλλά δεν βιάστηκε να ικανοποιήσει το αίτημα μου. Όταν τελικά ήρθε για πρώτη φορά, έφυγε αμέσως μετά το δείπνο. Τον κάλεσα για δεύτερη φορά με την ελπίδα αυτή τη φορά να μείνει περισσότερο.  Σκοπός μου να του δώσω το νεανικό μου κάλλος για να γίνω κοινωνός της δικής του αρετής. Τον κουβέντιαζα για πολλή ώρα και λόγω της προχωρημένης ώρας δέχτηκε να μείνει μαζί μου. Ξάπλωσε στο διπλανό ανάκλιντρο να κοιμηθεί.

Ως αυτό το σημείο δεν υπάρχει κάτι  άπρεπο στην αφήγηση. Τη συνέχεια όμως θα την πω βοηθούμενος πρώτον από την ελευθερία έκφρασης που μου δίνει η ελαφρά μέθη που μου προξένησε το κρασί⁵, δεύτερο από την ανάγκη να διασώσω από τη λήθη το  κατόρθωμα του Σωκράτη, μια και του πλέκω εγκώμιο.  Τρίτο όποιος έχει μια εμπειρία τραυματική, μοναδικά ιδιόμορφη, δύσκολα τη μοιράζεται, εκτός με ανθρώπους που έχουν παρόμοια εμπειρία, εφόσον μόνο αυτοί μπορούν να καταλάβουν

τι λέει. Μόνο οι κατέχοντες την φοβερή εμπειρία είναι ικανοί να τον αντιμετωπίσουν με κατανόηση και όχι κατάκριση, γιατί έχουν και εκείνοι νιώσει το φοβερό πόνο. Δαγκώθηκα λοιπόν από κάτι πιο οδυνηρό από το δάγκωμα της οχιάς. Και ο φοβερός πόνος με έπληξε στο πλέον ευαίσθητο σημείο, την καρδιά. Η πληγή αυτή οφείλεται στις φιλοσοφικές μας συνομιλίες, που έκαναν κατοχή στην χαρισματική ψυχή μου.

Λέω όλα αυτά μπροστά σε άτομα σαν το Φαίδρο, τον Αγάθωνα, τον Ερυξίμαχο, τον Παυσανία, τον Αριστόδημο και τον Αριστοφάνη γιατί όλοι σας μπορείτε να αντιληφθείτε τι λέω, αφού έχετε βιώσει τη διονυσιακή έκσταση της Σωκρατικής φιλοσοφίας. Μπορείτε λοιπόν εσείς να με ακούσετε μετά γνώσεως και κατανοήσεως, εμπειρίες που θα σας βοηθήσουν να δείξετε συγκατάβαση για όσα θα ακούσετε και αναφέρονται στο παρελθόν της σχέσης μου με το Σωκράτη. Όσο για σας υπηρέτες και λοιποί αμύητοι και ακαλλιέργητοι κλείστε τα αυτιά σας για να μην τα ακούσετε.⁵  

Αφού λοιπόν το λυχνάρι είχε σβήσει και οι υπηρέτες έφυγαν, του μίλησα χωρίς περιστροφές και του είπα όσα αποφάσισα. Τον κούνησα λοιπόν και τον ρώτησα αν τον πήρε ο ύπνος. Αφού με βεβαίωσε ότι ήταν ξύπνιος τον ρώτησα:

Αλκιβιάδης: Ξέρεις ποια απόφαση πήρα;

Σωκράτης: Τι αποφάσισες;

Αλκιβιάδης: Είμαι σίγουρος ότι εσύ είσαι ο μόνος άξιος να γίνεις εραστής μου, αλλά διστάζεις να μου το πεις. Εγώ θεωρώ τη σχέση μας αυτή, αν προκύψει, την αναγκαία προϋπόθεση για να καλλιεργήσω το χαρακτήρα μου. Είμαι πρόθυμος, πέραν του Έρωτος μου να σου δώσω και το χρήμα το δικό μου ή και των φίλων μου για να κοινωνήσω τη σοφία σου. Προτεραιότητα μου είναι η τελειότητα. Σε αυτή μου την προσπάθεια δεν πρόκειται να βρω καλύτερο συμπαραστάτη από εσένα. Θα ένιωθα δε πολύ μεγάλη ντροπή μπροστά σε νοήμονες ανθρώπους, αν στρεφόμουν σε άμυαλους εραστές παρά σε σένα που μπορείς να γίνεις ο ανυπέρβλητος δάσκαλος μου. Με άκουσε και με τη συνηθισμένη του ειρωνεία μου αποκρίθηκε:

Σωκράτης: Φίλε μου Αλκιβιάδη δεν απέχεις πολύ από την επιδίωξη της προσωπικής τελειότητας⁷, νοουμένου βέβαια ότι όσα είπες για μένα ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Αν έχεις δει μέσα μου μια τόσο μεγάλη δύναμη, που θα μπορούσε να σε βελτιώσει, αυτό θα σήμαινε ότι έχεις ενορατικά αντικρύσει μέσα μου μια ψυχική ομορφιά ανώτερη  από το δικό σου σωματικό κάλλος. Αν η προσοχή σου έχει συγκεντρωθεί σε μένα και έχεις σκοπό να κάνεις ανταλλαγή του δικού σου σωματικού με το δικό μου πνευματικό κάλλος, τότε η προσφορά σου είναι ετεροβαρής εις βάρος μου. Γιατί μου δίνεις φαινομενική εφήμερη ομορφιά με σκοπό να πάρεις άφθαρτη και αιώνια. Σχεδιάζεις να ανταλλάξεις χάλκινα νομίσματα μικρής αξίας με χρυσό ή μήπως δεν αντιλήφθηκες ότι η αξία μου είναι μηδαμινή; Γιατί τα μάτια της ψυχής αρχίζουν να βλέπουν καλύτερα όταν προχωρήσει η ηλικία και τα σωματικά μάτια εξασθενίσουν⁸. Εσύ όμως είσαι πολύ νέος ακόμα και βλέπεις με τα σωματικά μάτια.

Αλκιβιάδης: Ότι είχα να σου πω σου το είπα με ειλικρίνεια. και δεν το αλλάζω.  Εσύ Σωκράτη σκέψου πιο είναι το καλύτερο και για τους δυο μας.

Σωκράτης: Μίλησες φρόνιμα.  Μαζί θα πρέπει λοιπόν να σκεφτούμε και να δώσουμε στη σχέση μας την πρακτική μορφή που να είναι βέλτιστη για την πρόοδο σου στην αρετή αλλά και για τ’ άλλα ζητήματα.

Αλκιβιάδης: Ακούγοντας τα λόγια του πίστεψα ότι τα βέλη του Έρωτα μου τον είχαν τραυματίσει. Τον αγκάλιασα, τον σκέπασα με το πολυτελές πανωφόρι  μου, (αυτός φορούσε πάντοτε ελαφρά  ρούχα σαν σπαρτιάτης) και κοιμήθηκα μαζί του. Όμως  περιφρόνησε τα νεανικά μου κάλλη και ήταν σαν να κοιμήθηκα αθώα στο ίδιο στρώμα με τον πατέρα μου.

Ποιες σκέψεις πέρασαν από το μυαλό μου μετά από αυτή την νύκτα σας καλώ να υποθέσετε. Αρχικά ένιωθα εξευτελισμένος γιατί ο ιδιόρρυθμος αυτός άντρας περιφρόνησε τα κάλλη μου. Από την άλλη όμως δεν μπορούσα παρά να θαυμάσω την εγκράτεια και τη σωφροσύνη του. Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα συναντούσα στο δρόμο μου τέτοιο αδαμάντινο χαρακτήρα με σύνεση, εγκαρτέρηση και πραγματικό ανδρισμό. Δεν μπορούσα να τον προσελκύσω και αυτό μου προκαλούσε θυμό, όμως συγκρατούσα την οργή μου γιατί δεν ήθελα να στερηθώ την πολύτιμη για τη ψυχή μου συναναστροφή του. Ήταν αδύνατο να τον δελεάσω. Ούτε με χρήμα ούτε με άλλο τρόπο μπόρεσα να τον κάνω δικό μου. Ήταν άτρωτος σαν τον Αίαντα⁹, δεν είχε ώρα αδυναμίας και αντί να τον σκλαβώσω με μάγεψε αυτός και έγινα ακόλουθος του. Τέτοια επιρροή επιβολής είχε πάνω μου χωρίς να κουνήσει το δάκτυλο του να το εκμεταλλευτεί.

Σημειώσεις

1.     5.  Ο οίνος ω φίλε παι, λέγεται και αλήθεια.  

2.   6. οἱ δὲ οἰκέται, καὶ εἴ τις ἄλλος ἐστὶν βέβηλός τε καὶ ἄγροικος, πύλας πάνυ μεγάλας τοῖς ὠσὶν ἐπίθεσθε. 218b. Παράβαλε: Οι μύστες στα Ελευσίνια Μυστήρια εμπόδιζαν τους μιαρούς παρείσακτους να εισέλθουν στο ναό για την τελετή μύησης, κραυγάζοντας «Εκάς οι βέβηλοι»

3.  7.     Έναρξη της ειρωνείας.

4.  8.     Παράβαλε: Πολιτεία 533d

5.    9. Ο Σοφοκλής στην τραγωδία του Αίας χαρακτηρίζει την ασπίδα του Ομηρικού ήρωα άρρηκτο.