Συμπόσιο: Φαίδρου έπαινος Έρωτος

Ο Απολλόδωρος μεταφέρει ότι ο Αριστόδημος του διηγήθηκε για το Συμπόσιο. Πρώτος μίλησε ο Φαίδρος και είπε:

Ο Έρωτας είναι θεός μεγάλος και θαυμαστός, ιδιαίτερα για την γέννηση του. Είναι ο αρχαιότερος των θεών καθότι δεν αναφέρεται ότι είχε πατέρα ή μητέρα. Ο Ησίοδος αναφέρει ότι πρώτα δημιουργήθηκε το χάος και μετά η ευρύστερνη γη και ο Έρωτας. Προφανώς λοιπόν υπονοεί ότι ο φτερωτός Θεός είναι παλαιότερος  του δωδεκαθέου και των τιτάνων. Ο Ακουσίλαος επιβεβαιώνει την μαρτυρία του Ησίοδου όπως και ο Παρμενίδης. Ο τελευταίος λέει ότι «Η Γένεση ολόπρωτα απ’ τους θεούς όλους τον Έρωτα μελέτησε»

Ο Έρωτας, ο αρχαιότερος κατά κοινή ομολογία των θεών, είναι ο πρόξενος των μεγαλύτερων ευεργεσιών. Μέγιστη ευεργεσία είναι η σχέση του ενήλικα εραστή με τον έφηβο ερωμένο του. Ο δεσμός αμφότερων των εραστών είναι πρόξενος πνευματικής ικανοποίησης ακόμα και πάνω από τη συγγένεια. Αυτό γιατί ο εραστής πρέπει να είναι  παράδειγμα  ανδρείας και  καλών έργων για τον έφηβο ακόλουθο του. Μεγαλύτερη ντροπή και εξευτελισμό  νοιώθει ο ερωτευμένος άντρας αν φανεί  άνανδρος ή πρόστυχος στα  μάτια του έφηβου με τον οποίο συνδέεται, παρά αν αποκαλυφθούν οι ντροπές του στα μάτια του πατέρα του. Τα ίδια αισθήματα αισθάνεται και ο έφηβος αν φανεί ανάξιος στα μάτια του ενήλικα εραστή του. Γενικά ο Έρωτας μας κάνει να θέλουμε να δείξουμε τον καλύτερο εαυτό μας σ’ αυτόν που αγαπούμε.

Αν συγκροτηθεί οικισμός ή τάγμα αποτελούμενο από ζεύγη εραστών, η απαραίτητη προϋπόθεση για να διοικηθούν σωστά είναι να μείνουν μακριά από κάθε πρόστυχη πράξη και να έχουν ευγενική άμιλλα μεταξύ τους στην τέλεση καλών και ανδρείων πράξεων. Σε περίπτωση μάχης οι πολεμιστές ζευγαρωμένοι υπερασπίζει ο ένας τον άλλο. Τα αγόρια δεν λιποτακτούν για να μην ντροπιαστούν στα μάτια του εραστή τους και ο ενήλικας εραστής υπερβάλλει εαυτό για να δοξαστεί στα μάτια του αγοριού και να είναι το ίνδαλμα του. Ακόμα και τη ζωή του θα δώσει για να σώσει τον αγαπημένο του. Ο Έρως προξενεί ανδρεία ανάμεσα στους μαχητές και άμιλλα να ξεπεράσει ο ένας τον άλλο στα πολεμικά έργα. Όπως λέει και ο θείος Όμηρος «Ο Θεός σε ορισμένους ήρωες εμπνέει πολεμική ορμή Ιλιάδα Κ 482»

Οι ερωτευμένοι πρόθυμα θυσιάζουν τη ζωή τους ο ένας για τον άλλο. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τους άνδρες αλλά και για τις γυναίκες. Παράδειγμα η Άλκηστη η κόρη του Πελία που πρόθυμα δέχθηκε να πεθάνει για να σώσει τον άντρα της τον Άδμητο. Ο έρωτας της Άλκηστης αποδείχθηκε ανώτερος και από την αγάπη των γονιών του, που δεν προθυμοποιήθηκαν να πεθάνουν για να σωθεί ο γιός τους. Η αυτοθυσία της Άλκηστης συγκίνησε θεούς και ανθρώπους και τελικά έσωσε το ερωτευμένο ζευγάρι από τα νύχια του Άδη..

Από την άλλη ο Ορφέας κατέβηκε ζωντανός στον Άδη, όμως οι Θεοί δεν του έδωσαν πίσω την νεκρή Ευρυδίκη γιατί έκριναν πώς το αίσθημα του για αυτή δεν ήταν γνήσια ερωτικό και θυσιαστικό, αλλά κίβδηλο. Ήταν απλά ένας καλός κιθαρωδός – πότε δεν θα πέθαινε για την αγαπημένη του γυναίκα- απλά ήθελε να σαγηνεύσει με τη μουσική του τον Άδη και τους Θεούς…Στο τέλος, κατά τραγική ειρωνεία,  σκοτώθηκε από γυναίκες –τις μαινάδες – θάνατος ατιμωτικός που αρμόζει σε δειλούς.

Ο Αχιλλέας ήταν ακόμα ένα παράδειγμα αυτοθυσίας ενός ερωτευμένου άντρα που πεθαίνει για να εκδικηθεί το φονιά του εραστή του. Η Θέτιδα είχε πει στο γιο της ότι αν δεν σκοτώσει τον Έκτορα θα γυρίσει ζωντανός από την Τροία και θα πεθάνει από γηρατειά.

Ο ήρωας όμως εκδικήθηκε το θάνατο του αγαπημένου του και πέθανε νέος ακολουθώντας τον Εραστή του στον άλλο κόσμο. Ούτε ο θάνατος μπόρεσε να τους χωρίσει. Οι Θεοί τίμησαν τον Αχιλλέα στέλνοντας τον στη γη των μακάρων.

Ο Φαίδρος διαφωνεί με τον Αισχύλο που λέει ότι ο Αχιλλέας ήταν εραστής του Πάτροκλου. Το αντίθετο πρέπει να ισχύει κατά την μαρτυρία του Ομήρου. Ο εραστής ήταν ο Πάτροκλος και ο ερωμένος του ο Αμούστακος ακόμα Αχιλλέας. Αν η θυσία του εραστή για τον ερωμένο του τιμάται από τους θεούς η θυσία του ερωμένου για να εκδικηθεί το φονιά του εραστή του κρίνεται ως υπέρτερη θυσιαστική πράξη.

Σημειώσεις

1. Απολλόδωρος ο Φαληρεύς: Φίλος και θαυμαστήςτου Σωκράτη. Παρουσιάζεται και σε άλλους Πλατωνικούς διαλόγους (Απολογία, Φαίδωνας) και στα απομνημονεύματα του Ξενοφώντα.

2. Φαίδρος, Αθηναίος γιος του Πυθοκλή εκ του Δήμου Μυρρινούντος μαθητής του Ιππία και συνομιλητής του Σωκράτη.

3. Ησίοδου, Θεογονία.

4. Ακουσίλαος ο Αργείος, λογογράφος. Έργο: Ιστορίες. Περιεχόμενο: Περιγραφή της γέννησης θεών και κόσμου σε ιωνική διάλεκτο.

5. Παρμενίδης: Προσωκρατικός Έλληνας Φιλόσοφος εκ της Ελέας της Μεγάλης Ελλάδας. Έργο: Περί Φύσεως ( Έμμετρο ). Τον χαρακτηρίζω ως Πατέρα της Οντολογίας.