Κλεόβουλος ο Ρόδιος

 (Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων, Α 89 – 92 )

Ο Κλεόβουλος ο γιός του Ευαγόρα από τη Λίνδο¹ της Ρόδου, μακρινός απόγονος του Ηρακλή, ξεχώριζε για τη δύναμη, την ομορφιά και τη μόρφωση του. Μελέτησε την Αιγυπτιακή φιλοσοφία. Η κόρη του Κλεοβουλίνα ήταν ποιήτρια

αινιγμάτων σύμφωνα με τον Κωμικό Κρατίνο που την αναφέρει σε έργο του με τίτλο Κλεοβουλίνες. Ο Κλεόβουλος επίσης ήταν ποιητής αφού φέρεται να έγραψε 3000 στίχους. Ανακαίνισε το ναό της Θεάς Αθηνάς και έγραψε το εξής επίγραμμα για τον Μίδα:

Κορίτσι ορειχάλκινο του Μίδα το μνημείο φρουρεί/όσο το νερό θα τρέχει και τα δέντρα θα μεγαλώνουν/όσο ο ήλιος και η σελήνη θα λάμπουν/όσο η φουσκοθαλασσιά και των ποταμών τα ρέματα θα κυλούν/θα μείνω εδώ στον τάφο /λέγοντας σε όσους περνούν / ότι ο ξακουστός βασιλιάς Μίδας αναπαύεται εδώ στην αγκαλιά του αιώνιου ύπνου

Ο Σιμωνίδης έγραψε το ακόλουθο επίγραμμα  που επαινεί τον Κλεόβουλο και επιβεβαιώνει την πατρότητα του συγγραφέα του πρώτου επιγράμματος αν και αναφέρει ότι αυτό ήταν αφιερωμένο στον Όμηρο:

Αναζητείται άνθρωπος νοήμονας τον Κλεόβουλο τον Λίνδιο να παινέψει/ που με των ποταμών τα καθάρια νερά και της άνοιξης τα άνθη/που με το ήλιου το δυνατό φως και το ιλαρό φως της σελήνης/ ή με τις θάλασσας τα κύματα μιας επιτύμβιας στήλης/όλα μικρά σε σύγκριση με των θεών τη δύναμη/ όμως την πέτρα και των ανθρώπων τα χέρια ακόμα τη τσακίζουν/ Αυτή η σκέψη ανθρώπου απερίσκεπτου ήτανε;

Η Παμφύλη² καταγράφει το ακόλουθο αίνιγμα ως έργο του Κλεόβουλου: Ένας πατέρας με δώδεκα παιδιά και το καθένα από αυτά/με τριάντα φωτεινές και

ισάριθμες σκοτεινές θυγατέρες/ όλες είναι ταυτόχρονα θνητές και αθάνατες/ Η απάντηση στο αίνιγμα του Κλεόβουλου είναι ο χρόνος (έτος)

Στα συμπόσια τραγουδούσαν το ακόλουθο τραγούδι του Κλεόβουλου: Η αμάθεια και η κενολογία κυβερνούν τους ανθρώπους/ Σωτηρία στον άνθρωπο η επιλογή της κατάλληλης στιγμής/ να έχει στο νου του το καλό και επιπόλαιος να μην είναι.

Ρητά

1.       Οι γυναίκες πρέπει να παντρεύονται όταν είναι όχι μόνο ώριμες ηλικιακά αλλά και μυαλωμένες για να αναλάβουν το βάρος της οικογένειας.

2.       Ευεργετείτε τους φίλους σας για να αυξήσετε τη φιλία τους και μετατρέπετε τους εχθρούς σε φίλους³. Έτσι μειώνεται τις εχθρικές επιβουλές και τις κατακρίσεις των «άσπονδων» φίλων.

3.       Προγραμματίζετε τις εργασίες σας όταν θα βγείτε από το σπίτι και όταν επιστρέφετε να κάνετε απολογισμό.

4.       Ασκείτε το σώμα σας.

5.       Να ακούτε περισσότερο και να μιλάτε λιγότερο

6.       Να αγαπάτε τη γνώση παρά την αμάθεια.

7.       Να μιλάτε με ευπρέπεια

8.       Να είσαστε φίλοι της αρετής και εχθροί της κακίας.⁴

9.       Αποφεύγετε την αδικία⁵

10.   Συμβουλεύετε την πόλη να πράττει το καλύτερο δυνατό⁶

11.   Να είστε εγκρατείς

12.   Να μην κάνετε τίποτε βιαστικά, χωρίς προσοχή και προμελέτη.

13.   Να διαπαιδαγωγείτε τα παιδιά σας.

14.   Να προσπαθείτε να διαλύετε τις έριδες.

15.   Στη γυναίκα σου να συμπεριφέρεσαι με σεβασμό χωρίς άπρεπες φιλοφρονήσεις ή καυγάδες μπροστά σε ξένους. Το πρώτο δείχνει μωρία και το δεύτερο παραφροσύνη.

16.   Την ώρα που πίνεις κρασί να μην επιβάλλεις τιμωρίες γιατί θα φανούν ως άσοφη πράξη μεθυσμένου.

17.   Να παντρεύεσαι γυναίκα από τη δική σου κοινωνική τάξη, γιατί αν είναι από ανώτερη, οι νέοι σου συγγενείς θα σου συμπεριφέρονται ως αφεντικά⁷.

18.   Μην κοροϊδεύεις αυτούς που υπόκεινται σε λοιδορία. Θα κερδίσεις την απέχθεια τους.

19.   Όταν σε ευνοεί η τύχη να μην είσαι αλαζόνας. Όταν σε εγκαταλείπει μην ταπεινώνεσαι, αλλά να αντιμετωπίζεις με γενναιότητα τις ατυχίες⁸.

20.   μέτρον ἄριστον.

Ο  Κλεόβουλος πέθανε σε ηλικία 70 ετών. Στον τάφο του γράφτηκε το ακόλουθο επίγραμμα:

«ἄνδρα σοφὸν Κλεόβουλον ἀποφθίμενον  καταπενθεῖ ἥδε πάτρα Λίνδος πόντῳ ἀγαλλομένη⁹».

Σημειώσεις

1.       Σύμφωνα με τον Ιστορικό Δούρη μαθητή του Θεόφραστου την καταγωγή του διεκδικεί και η Καρία ( Η έναντι της Ρόδου μικρασιατική ακτή )

2.       Καταγόταν από την Επίδαυρο και πρέπει να έζησε τον 1^ο αιώνα μ.Χ. Το έργο της Σύμμικτα Υπομνήματα ήταν τεράστιο και αποτελείτο από 33 βιβλία

3.       ἔλεγέ τε τὸν φίλον δεῖν εὐεργετεῖν, ὅπως μᾶλλον ᾖ φίλος· τὸν δὲ ἐχθρὸν φίλον ποιεῖν. φυλάσσεσθαι γὰρ τῶν μὲν φίλων τὸν ψόγον, τῶν δὲ ἐχθρῶν τὴν ἐπιβουλήν

4.       ἀρετῆς οἰκεῖον εἶναι, κακίας ἀλλότριον·

5.       ἀδικίαν φεύγειν·

6.       πόλει τὰ βέλτιστα συμβουλεύειν·

7.       γαμεῖν ἐκ τῶν ὁμοίων· ἂν γὰρ ἐκ τῶν κρειττόνων λάβῃς, φησί, δεσπότας κτήσῃ τοὺς συγγενέας

8.        εὐτυχῶν μὴ ἴσθι ὑπερήφανος· ἀπορήσας μὴ ταπεινοῦ. τὰς μεταβολὰς τῆς τύχης γενναίως ἐπίστασο φέρειν.

9.       Η θαλασσοφίλητη Λίνδος πενθεί τον νεκρό Κλεόβουλο.

Παράρτημα

Επιστολή Κλεόβουλου προς Σόλωνα

Έχεις πολλούς φίλους σε διάφορα μέρη και έχεις παντού μια κατοικία. Εγώ όμως σου λέω ότι κανένας τόπος δεν είναι πλέον κατάλληλος να σε φιλοξενήσει από τη Λίνδο που έχει δημοκρατικό καθεστώς. Το νησί είναι μεσοπέλαγα και έτσι δεν έχεις τίποτε να φοβηθείς από τον Πεισίστρατο. Επιπλέον θα μπορούν να σε επισκέπτονται φίλοι σου απ’ όλα τα μέρη.

 

 

Πρώτο Θεώρημα Πτολεμαίου

 Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος ήταν ένας πανεπιστήμονας της ύστερης αρχαιότητας. Έζησε το 2^ο αιώνα μ.Χ. στην Αλεξάνδρεια και ασχολήθηκε με τα Μαθηματικά, την αστρονομία, τη Γεωγραφία, τη μουσική την οπτική  και την ποίηση. Το σπουδαιότερο έργο του ήταν η Μαθηματική Σύνταξη η οποία στα Αραβικά έμεινε γνωστή με το όνομα Αλμαγέστη.Ο Πτολεμαίος ανάπτυξε περαιτέρω

τη σφαιρική γεωμετρία με σκοπό να τεκμηριώσει μαθηματικά το γεωκεντρικό σύστημα αστρονομίας που κληρονόμησε από τον Ίππαρχο. Πράγματι η θεωρία του ήταν λογικά αυτοσυνεπής  και μπορούσε να προβλέπει τις θέσεις των πλανητών και το χρόνο των εκλείψεων με σχετική ακρίβεια. Το Γεωκεντρικό σύστημα έμεινε σε ισχύ μέχρι το 16^ο αιώνα που αντικαταστάθηκε από το ηλιοκεντρικό.

Ένα δείγμα της μαθηματικής κληρονομιάς του Αλεξανδρινού μαθηματικού είναι τα δύο θεωρήματα που φέρουν το όνομα του Παρουσιάζουμε και αποδεικνύουμε πιο κάτω το πρώτο θεώρημα του Πτολεμαίου.

Βίας ο Πριηνεύς μέρος Β

 Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων, Α 85 – 88

Ο Βίας πέθανε σε μεγάλη ηλικία κατά τη διάρκεια μιας δίκης στην οποία επιτυχώς υπερασπίστηκε ένα κατηγορούμενο.

Η Πριήνη έθαψε τιμητικά τον επιφανή νεκρό της και στον τάφο του υπήρχε το επίγραμμα: «Η πέτρα αυτή σκεπάζει τη δόξα των Ιώνων, τον ένδοξο γιο της Πριήνης, τον Βίαντα.

Ο Διογένης ο Λαέρτιος ως βιογράφος αφιέρωσε στον σοφό τους στίχους:

Εδώ κείται πλήρης ημερών ο Βίαντας /που με θάνατο καλό μετέφερε ο  Ερμής στον Άδη/Υπεράσπισε τον φίλο επιτυχώς στη δίκη/ και ύστερα τον αιώνιο πήρε ύπνο στου παιδιού του τα χέρια

Ο Βίας έγραψε δύο χιλιάδες στίχους για την πατρίδα του την Ιωνία. Στα συμπόσια τραγουδούσαν το ακόλουθο τραγούδι του: αν την αγάπη των συμπολιτών κερδίσεις/ μεγάλη εκτίμηση αποκτάς/ στον υπερόπτη όμως/συχνά προκύπτει ολέθρια συμφορά.

Ρητά

Διασώζονται οι ακόλουθες ρήσεις του Βίαντα

1.       Το να είσαι σωματικά δυνατός είναι θέμα της φύσης.  Να μπορείς όμως να μιλάς για το συλλογικό καλό είναι καρπός ψυχικής ευπορίας¹

2.       Τον πλούτο κάποιοι τον αποκτούν τυχαία.

3.       Δυστυχής είναι ο άνθρωπος που δεν μπορεί αξιοπρεπώς να υπομένει τη δυστυχία του²

4.       Δύσκολο είναι να υπομένεις απαθώς κάθε τροπή προς το χειρότερο.

5.       Όταν  κάποτε ταξίδευε στη θάλασσα με κάποιους ασεβείς ανθρώπους και στην τρικυμία αυτοί άρχισαν να επικαλούνται τους θεούς αυτός τους είπε να σιωπήσουν γιατί αν καταλάβουν οι θεοί ποιοι είναι, το καράβι σίγουρα θα βουλιάξει.

6.       Στην ερώτηση ασεβούς «Τι είναι ευσέβεια» απάντησε με ηχηρή σιωπή. Και όταν ο άλλος επέμενε αυτός απάντησε: «Σιωπώ γιατί με ρωτάς πράγματα ακατάληπτα³ (για σένα)

7.       Το πιο γλυκύ πράγμα για τον άνθρωπο είναι η ελπίδα.

8.       Είναι καλύτερα να δικάζεις μια υπόθεση μεταξύ δύο εχθρών σου παρά μεταξύ δύο φίλων σου. Αυτό γιατί στην πρώτη υπόθεση θα κερδίσεις ένα φίλο ενώ στη δεύτερη θα τον χάσεις⁴

9.       Μέγιστη τέρψη του ανθρώπου το κέρδος (νίκη)

10.   Ζήστε τη ζωή σας σαν να ήταν να πεθάνετε αύριο ή (αν και φαίνεται αντιφατικό) σαν να ήταν να ζήσετε για πάντα.

11.   Αγαπάτε τους ανθρώπους αλλά να είσαστε προετοιμασμένοι για τα χειρότερα, αφού οι πλείστοι είναι κακοί⁵

12.   Μην αναλάβεις βιαστικά ένα έργο. Ότι όμως αναλάβεις να επιμένεις σταθερά μέχρι να το πραγματοποιήσεις⁶

13.   Ο βιαστικός αστόχαστος λόγος είναι σημάδι παραφροσύνης⁷

14.   Να αγαπάς τη φρόνηση.

15.   Να πιστεύεις στην ύπαρξη των Πατρώων Θεών.

16.   Μην επαινείς τον ανάξιο πλούσιο⁸

17.   Να πείθεις τον συνάνθρωπο να σου δώσει. Όχι να παίρνεις διά της βίας.⁹

18.   Ότι καλό σου συμβαίνει να το αποδίδεις στους Θεούς.

19.   Να θεωρείς τη σοφία το καλύτερο και πλέον σίγουρο εφόδιο για το ταξίδι από τη νεότητα στο γήρας. ¹ᵒ

Εκτός από τον Ιππώνακτα, τον Βίαντα επαίνεσε και ο Ηράκλειτος ο οποίος ήταν πάντοτε πολύ φειδωλός στους επαίνους. Λέει γι’ αυτόν ο σκοτεινός φιλόσοφος: « Στην Πριήνη γεννήθηκε ο γιος του Τεύταμου ο Βίας. Γι’ αυτόν οι άνθρωποι μιλούν περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο. Οι συμπατριώτες του αφιέρωσαν σε αυτόν τέμενος το οποίο ονόμασαμ Τευτάμειο

Σημειώσεις

1.       καὶ τὸ μὲν ἰσχυρὸν γενέσθαι τῆς φύσεως ἔργον· τὸ δὲ λέγειν δύνασθαι τὰ συμφέροντα τῇ πατρίδι ψυχῆς ἴδιον καὶ φρονήσεως

2.        ἔλεγε δὲ ἀτυχῆ εἶναι τὸν ἀτυχίαν μὴ φέροντα·

3.       ἐρωτηθεὶς ὑπὸ ἀσεβοῦς ἀνθρώπου τί ποτέ ἐστιν εὐσέβεια, ἐσίγα. τοῦ δὲ τὴν αἰτίαν τῆς σιγῆς πυθομένου, «σιωπῶ,» ἔφη, «ὅτι περὶ τῶν οὐδέν σοι προσηκόντων πυνθάνῃ.»

4.       ἥδιον ἔλεγε δικάζειν μεταξὺ ἐχθρῶν ἢ φίλων· τῶν μὲν γὰρ φίλων πάντως ἐχθρὸν ἔσεσθαι τὸν ἕτερον, τῶν δὲ ἐχθρῶν τὸν ἕτερον φίλον.

5.        φιλεῖν ὡς μισήσοντας· τοὺς γὰρ πλείστους εἶναι κακού

6.        συνεβούλευέ τε ὧδε· «βραδέως ἐγχείρει τοῖς πραττομένοις· ὃ δ᾽ ἂν ἕλῃ, βεβαίως τηρῶν διάμενε.

7.       μὴ ταχὺ λάλει· μανίαν γὰρ ἐμφαίνει

8.       ἀνάξιον ἄνδρα μὴ ἐπαίνει διὰ πλοῦτον.

9.       πείσας λαβέ, μὴ βιασάμενος

10.    ἐφόδιον ἀπὸ νεότητος εἰς γῆρας ἀναλάμβανε σοφίαν· βεβαιότερον γὰρ τοῦτο τῶν ἄλλων κτημάτων.»

  

 

 

Βίας ο Πριηνεύς, μέρος Α

 Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων, Α 82 – 84 

Ο Βίας ο γιος του Τευτάμου από την Πριήνη θεωρείται από το Σάτυρο² ο κορυφαίος των εφτά σοφών. Υπάρχουν συγκρουόμενες πληροφορίες για την κοινωνικοοικονομική του κατάσταση. Ο Φανόδικος³ αναφέρει ότι εξαγόρασε κάποιες αιχμάλωτες κοπέλες από την Μεσσήνη και αφού τις ανάθρεψε σαν κόρες του, τις προίκισε και τις έστειλε στις οικογένειες τους. Κάποιοι ψαράδες στην Αττική έπιασαν στα δίκτυα τους τρίποδα με την επιγραφή «Για το σοφό». Ο πατέρας των γυναικών που έσωσε από τα σκλαβοπάζαρα, ζήτησε από τη συνέλευση του λαού να στείλουν τον τρίποδα στον Βίαντα. Ο λαός αφού έμαθε την ιστορία δέχτηκε. Όταν ο Βίας πήρε τον τρίποδα δεν τον πήρε λέγοντας: «Ο Απόλλωνας είναι σοφός». Αφιέρωσε λοιπόν το δώρο στο ναό του Απόλλωνα.⁴

Ο Αλυάττης⁵ πολιορκούσε την Πριήνη. Ο Βίας για να σώσει την πόλη μηχανεύτηκε το εξής στρατήγημα: Πάχυνε δύο μουλάρια και τα άφησε να πάνε στο στρατόπεδο του αντιπάλου του τάχα πως διέφυγαν. Ο Αλυάττης όταν τα είδε απελπίστηκε γιατί σκέφτηκε ότι οι κάτοικοι της Πριήνης θα είχαν μεγάλο απόθεμα τροφίμων για να δίνουν τόσο φαγητό ακόμα και στα ζωντανά τους. Αφού όμως η πόλη δεν ήταν στα πρόθυρα του λιμού δεν επρόκειτο να παραδοθεί. Έστειλε λοιπόν αγγελιαφόρο στην πόλη για διαπραγματεύσεις, αλλά και να δει με τα μάτια του την κατάσταση.

Τότε ο Βίαντας έβαλε τους κατοίκους να κάνουν σορούς από άμμο σε περίοπτες περιοχές της πόλης  και στην επιφάνεια τους έβαλε το λίγο σιτάρι που είχαν για να φαίνεται ότι ήταν τεράστιοι σωροί από σιτάρι. Όταν ο αγγελιαφόρος μετάφερε στον Αλυάττη την είδηση ότι η Πριήνη είχε τεράστιο απόθεμα σίτου, αυτός αποφάσισε να διακόψει την πολιορκία και η πόλη σώθηκε. Μετά από λίγο καιρό ο Αλυάττης κάλεσε το Βίαντα στη Λυδία ο Βίας όμως απάντησε ««Ἀλυάττῃ κελεύω κρόμμυα ἐσθίειν [ἴσον τῷ κλαίειν].»

Ο Βίας ήταν σπουδαίος ρήτορας. Χρησιμοποιούσε πάντοτε τη δεινότητα του λόγου του για να υπερασπίζεται το δίκαιο. Ως δικαστής ήταν παροιμιώδης η προσήλωση του στην απονομή του δικαίου. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Δημόδικος από την Λέρο: Αν τύχει να είσαι δικαστής δίκαζε όπως δικάζουν στην Πριήνη. Επίσης ο Ιππώνακτας⁶ λέει χαρακτηριστικά « Αν τυχόν δικάζεις προσπάθησε να ξεπεράσεις τον Βίαντα τον Πριηνέα στην απονομή της δικαιοσύνης»

Πέθανε σε μεγάλη ηλικία κατά τη διάρκεια μιας δίκης στην οποία επιτυχώς υπερασπίστηκε ένα κατηγορούμενο.

Σημειώσεις

1.       Πριήνη: Πόλη της Ιωνίας στην Καρία ( Νοτιοδυτική Μ. Ασία )

2.       Σάτυρος: Βιογράφος και περιπατητικός φιλόσοφος. Έζησε γύρω στο 200 π.Χ. στην Κάλλατη (Εύξεινος Πόντος )

3.       Ιστορικός, μαθητής του Θεόφραστου και περιπατητικός. (340 π.Χ. – 270π.Χ)

4.       Κατά μία άλλη εκδοχή αφιέρωσε τον Τρίποδα στον ναό του Ηρακλή στη Θήβα.

5.       Αλυάττης: Βασιλιάς της Λυδίας, πατέρας του Κροίσου.

6.       Ποιητής του 6^ου π.Χ. αιώνα από την Έφεσο.

Μέθοδος κατά προσέγγιση υπολογισμού του αθροίσματος της άπειρης σειράς των αντιστρόφων τετραγώνων

 

Σύγκλιση άπειρου αθροίσματος αντιστρόφων τετραγώνων

 

Πιττακός ο Μυτιληναίος μέρος Β

 Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων, Α 77 – 79 )

Ρητά

Ο Σιμωνίδης¹ διασώζει ότι ο Πίττακος έλεγε ότι είναι δύσκολο να είσαι καλός και αγαθός². Ο Πλάτωνας διασώζει επίσης τη ρήση του  «ἀνάγκᾳ δ᾽ οὐδὲ θεοὶ μάχονται.» δηλαδή ότι η ανάγκη οδηγεί ακόμα και τους Θεούς περί του πρακτέου. Άλλα ρητά του σοφού από την Μυτιλήνη:

1.       «ἀρχὴ ἄνδρα δείκνυσιν.» Δηλαδή η ανάληψη της αρχής θα φανερώσει την ποιότητα του Ανδρός που κυβερνά και όχι αυτά που λέει όταν είναι εκτός εξουσίας.

2.       τί ἄριστον; «τὸ παρὸν εὖ ποιεῖν.» Όταν ρωτήθηκε τι είναι το καλύτερο απάντησε: να κάνεις καλά αυτό που κάνεις, κάθε χρονική στιγμή.

3.        τίς ἀρχὴ μεγίστη; «ἡ τοῦ ποικίλου,» ἔφη, «ξύλου,» σημαίνων τὸν νόμον. Απαντώντας στον Κροίσο που τον ρώτησε ποια είναι η άριστη διοίκηση; Απάντησε αυτή που έχει ηγεμόνα το Νόμο.

4.       ἔλεγε δὲ καὶ τὰς νίκας ἄνευ αἵματος ποιεῖσθαι. Η μέγιστη νίκη είναι αυτή η οποία κερδίζεται με το νου και όχι με τη βία.

5.       Τον ενάρετο άνθρωπο δεν θα τον βρεις μετά από συνεχές ψάξιμο αλλά απρόσμενα.

6.       Το πιο απρόβλεπτο πράγμα είναι το μέλλον, ενώ το παρόν το πλέον ευχάριστο αν ξέρεις να το ζεις σωστά.

7.       Η στεριά είναι αξιόπιστη ( ασφαλής ) ενώ η θάλασσα αναξιόπιστη³ ( απρόβλεπτη, ύπουλη )

8.       «ἔλεγέ τε συνετῶν μὲν ἀνδρῶν, πρὶν γενέσθαι τὰ δυσχερῆ, προνοῆσαι ὅπως μὴ γένηται»· Οι συνετοί άνθρωποι προνοούν και λαμβάνουν μέτρα έγκαιρα, για να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες αν και όταν έρθουν.

9.       Οι ανδρείοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν σωστά⁴ ( με θάρρος ) τις δυσκολίες.

10.   Πρώτα κάνε αυτό που σκοπεύεις και μετά, εφόσον  το πετύχεις, τότε  μίλα γι’ αυτό. Διαφορετικά ο κόσμος θα σε κακολογήσει⁵.

11.   «ἀτυχίαν μὴ ὀνειδίζειν, νέμεσιν αἰδόμενον.» Μην κοροϊδέψεις αυτόν που ατύχησε στη ζωή του για να μην πάθεις χειρότερα από τη Νέμεση⁶.

12.   Πάντοτε να επιστρέφεις ότι δεν είναι δικό σου στον ιδιοκτήτη.

13.   «φίλον μὴ λέγειν κακῶς, ἀλλὰ μηδὲ ἐχθρόν» Να μην κακολογείς κανένα, ούτε εχθρό ούτε φίλο.

14.    . Να ασκείς την ευσέβεια και την σωφροσύνη. Να είσαι φιλαλήθεις, επιμελής, επιδέξιος, πιστός φίλος⁷

15.   καιρὸν γνῶθι. Να γνωρίζεις τη συγκυρία και να πράττεις το καθετί την κατάλληλη στιγμή.

Ποίηση, συγγραφή και ζωή

Ο Πιττακός έγραψε νομικό σύγγραμμα καθώς και αρκετά ποιήματα, κοντά εξακόσιους ελεγειακούς στίχους. Στα συμπόσια τραγουδούσαν το ακόλουθους στίχους του: Τον κακό άνθρωπο άοπλος ποτέ μην πλησιάζεις/ πώς να εμπιστευτείς τη ζωή σου άοπλος στα απατηλά του λόγια/ αφού φωλιάζει το ψέμα και η απάτη στη ψυχή του; Άκμασε κατά την 42^η Ολυμπιάδα⁸.

Ο Σοφός Μυτηλιναίος πέθανε το τρίτο έτος της 52^ης Ολυμπιάδας, δηλαδή το 570 π.Χ. σε ηλικία άνω των 70 ετών. Στον τάφο του γράφηκε το απόφθεγμα: οἰκείοις δακρύοις ἁ γειναμένα κατακλαίει/ Πιττακὸν ἥδ᾽ ἱερὰ Λέσβος ‹ἀποφθίμενον›.⁹

Σημειώσεις

1.       Σιμωνίδης από την Κέα ( 6^ος – 5^ος αιώνας π.Χ.). Επιγραμματοποιός και λυρικός Ποιητής

2.       «ἄνδρ᾽ ἀγαθὸν ἀλαθέως γενέσθαι χαλεπόν,

3.       τί  πιστόν; «γῆ·» ἄπιστον; «θάλασσα.»

4.       ἀνδρείων δέ, γενόμενα εὖ θέσθαι.

5.       «ὃ μέλλεις πράττειν, μὴ πρόλεγε· ἀποτυχὼν γὰρ γελασθήσῃ.»

6.       Νέμεση: Κόρη της νύκτας, θεά που τιμωρεί την ύβρη.

7.       «εὐσέβειαν ἀσκεῖν. σωφροσύνην φιλεῖν. ἀλήθειαν ἔχειν, πίστιν, ἐμπειρίαν, ἐπιδεξιότητα, ἑταιρίαν, ἐπιμέλειαν»

8.       Η 42^η Ολυμπιάδα καλύπτει την περίοδο 612 – 909 π.Χ.

9.       Η Ιερή γη της Λέσβου που τον γέννησε, χύνει μαύρο δάκρυ για το ένδοξο τέκνο της