Κλεόβουλος ο Ρόδιος

 (Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων, Α 89 – 92 )

Ο Κλεόβουλος ο γιός του Ευαγόρα από τη Λίνδο¹ της Ρόδου, μακρινός απόγονος του Ηρακλή, ξεχώριζε για τη δύναμη, την ομορφιά και τη μόρφωση του. Μελέτησε την Αιγυπτιακή φιλοσοφία. Η κόρη του Κλεοβουλίνα ήταν ποιήτρια

αινιγμάτων σύμφωνα με τον Κωμικό Κρατίνο που την αναφέρει σε έργο του με τίτλο Κλεοβουλίνες. Ο Κλεόβουλος επίσης ήταν ποιητής αφού φέρεται να έγραψε 3000 στίχους. Ανακαίνισε το ναό της Θεάς Αθηνάς και έγραψε το εξής επίγραμμα για τον Μίδα:

Κορίτσι ορειχάλκινο του Μίδα το μνημείο φρουρεί/όσο το νερό θα τρέχει και τα δέντρα θα μεγαλώνουν/όσο ο ήλιος και η σελήνη θα λάμπουν/όσο η φουσκοθαλασσιά και των ποταμών τα ρέματα θα κυλούν/θα μείνω εδώ στον τάφο /λέγοντας σε όσους περνούν / ότι ο ξακουστός βασιλιάς Μίδας αναπαύεται εδώ στην αγκαλιά του αιώνιου ύπνου

Ο Σιμωνίδης έγραψε το ακόλουθο επίγραμμα  που επαινεί τον Κλεόβουλο και επιβεβαιώνει την πατρότητα του συγγραφέα του πρώτου επιγράμματος αν και αναφέρει ότι αυτό ήταν αφιερωμένο στον Όμηρο:

Αναζητείται άνθρωπος νοήμονας τον Κλεόβουλο τον Λίνδιο να παινέψει/ που με των ποταμών τα καθάρια νερά και της άνοιξης τα άνθη/που με το ήλιου το δυνατό φως και το ιλαρό φως της σελήνης/ ή με τις θάλασσας τα κύματα μιας επιτύμβιας στήλης/όλα μικρά σε σύγκριση με των θεών τη δύναμη/ όμως την πέτρα και των ανθρώπων τα χέρια ακόμα τη τσακίζουν/ Αυτή η σκέψη ανθρώπου απερίσκεπτου ήτανε;

Η Παμφύλη² καταγράφει το ακόλουθο αίνιγμα ως έργο του Κλεόβουλου: Ένας πατέρας με δώδεκα παιδιά και το καθένα από αυτά/με τριάντα φωτεινές και

ισάριθμες σκοτεινές θυγατέρες/ όλες είναι ταυτόχρονα θνητές και αθάνατες/ Η απάντηση στο αίνιγμα του Κλεόβουλου είναι ο χρόνος (έτος)

Στα συμπόσια τραγουδούσαν το ακόλουθο τραγούδι του Κλεόβουλου: Η αμάθεια και η κενολογία κυβερνούν τους ανθρώπους/ Σωτηρία στον άνθρωπο η επιλογή της κατάλληλης στιγμής/ να έχει στο νου του το καλό και επιπόλαιος να μην είναι.

Ρητά

1.       Οι γυναίκες πρέπει να παντρεύονται όταν είναι όχι μόνο ώριμες ηλικιακά αλλά και μυαλωμένες για να αναλάβουν το βάρος της οικογένειας.

2.       Ευεργετείτε τους φίλους σας για να αυξήσετε τη φιλία τους και μετατρέπετε τους εχθρούς σε φίλους³. Έτσι μειώνεται τις εχθρικές επιβουλές και τις κατακρίσεις των «άσπονδων» φίλων.

3.       Προγραμματίζετε τις εργασίες σας όταν θα βγείτε από το σπίτι και όταν επιστρέφετε να κάνετε απολογισμό.

4.       Ασκείτε το σώμα σας.

5.       Να ακούτε περισσότερο και να μιλάτε λιγότερο

6.       Να αγαπάτε τη γνώση παρά την αμάθεια.

7.       Να μιλάτε με ευπρέπεια

8.       Να είσαστε φίλοι της αρετής και εχθροί της κακίας.⁴

9.       Αποφεύγετε την αδικία⁵

10.   Συμβουλεύετε την πόλη να πράττει το καλύτερο δυνατό⁶

11.   Να είστε εγκρατείς

12.   Να μην κάνετε τίποτε βιαστικά, χωρίς προσοχή και προμελέτη.

13.   Να διαπαιδαγωγείτε τα παιδιά σας.

14.   Να προσπαθείτε να διαλύετε τις έριδες.

15.   Στη γυναίκα σου να συμπεριφέρεσαι με σεβασμό χωρίς άπρεπες φιλοφρονήσεις ή καυγάδες μπροστά σε ξένους. Το πρώτο δείχνει μωρία και το δεύτερο παραφροσύνη.

16.   Την ώρα που πίνεις κρασί να μην επιβάλλεις τιμωρίες γιατί θα φανούν ως άσοφη πράξη μεθυσμένου.

17.   Να παντρεύεσαι γυναίκα από τη δική σου κοινωνική τάξη, γιατί αν είναι από ανώτερη, οι νέοι σου συγγενείς θα σου συμπεριφέρονται ως αφεντικά⁷.

18.   Μην κοροϊδεύεις αυτούς που υπόκεινται σε λοιδορία. Θα κερδίσεις την απέχθεια τους.

19.   Όταν σε ευνοεί η τύχη να μην είσαι αλαζόνας. Όταν σε εγκαταλείπει μην ταπεινώνεσαι, αλλά να αντιμετωπίζεις με γενναιότητα τις ατυχίες⁸.

20.   μέτρον ἄριστον.

Ο  Κλεόβουλος πέθανε σε ηλικία 70 ετών. Στον τάφο του γράφτηκε το ακόλουθο επίγραμμα:

«ἄνδρα σοφὸν Κλεόβουλον ἀποφθίμενον  καταπενθεῖ ἥδε πάτρα Λίνδος πόντῳ ἀγαλλομένη⁹».

Σημειώσεις

1.       Σύμφωνα με τον Ιστορικό Δούρη μαθητή του Θεόφραστου την καταγωγή του διεκδικεί και η Καρία ( Η έναντι της Ρόδου μικρασιατική ακτή )

2.       Καταγόταν από την Επίδαυρο και πρέπει να έζησε τον 1^ο αιώνα μ.Χ. Το έργο της Σύμμικτα Υπομνήματα ήταν τεράστιο και αποτελείτο από 33 βιβλία

3.       ἔλεγέ τε τὸν φίλον δεῖν εὐεργετεῖν, ὅπως μᾶλλον ᾖ φίλος· τὸν δὲ ἐχθρὸν φίλον ποιεῖν. φυλάσσεσθαι γὰρ τῶν μὲν φίλων τὸν ψόγον, τῶν δὲ ἐχθρῶν τὴν ἐπιβουλήν

4.       ἀρετῆς οἰκεῖον εἶναι, κακίας ἀλλότριον·

5.       ἀδικίαν φεύγειν·

6.       πόλει τὰ βέλτιστα συμβουλεύειν·

7.       γαμεῖν ἐκ τῶν ὁμοίων· ἂν γὰρ ἐκ τῶν κρειττόνων λάβῃς, φησί, δεσπότας κτήσῃ τοὺς συγγενέας

8.        εὐτυχῶν μὴ ἴσθι ὑπερήφανος· ἀπορήσας μὴ ταπεινοῦ. τὰς μεταβολὰς τῆς τύχης γενναίως ἐπίστασο φέρειν.

9.       Η θαλασσοφίλητη Λίνδος πενθεί τον νεκρό Κλεόβουλο.

Παράρτημα

Επιστολή Κλεόβουλου προς Σόλωνα

Έχεις πολλούς φίλους σε διάφορα μέρη και έχεις παντού μια κατοικία. Εγώ όμως σου λέω ότι κανένας τόπος δεν είναι πλέον κατάλληλος να σε φιλοξενήσει από τη Λίνδο που έχει δημοκρατικό καθεστώς. Το νησί είναι μεσοπέλαγα και έτσι δεν έχεις τίποτε να φοβηθείς από τον Πεισίστρατο. Επιπλέον θα μπορούν να σε επισκέπτονται φίλοι σου απ’ όλα τα μέρη.