Χίλωνας o Λακεδαιμόνιος, μέρος Α

 Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων, Α 68 – 70 )

Ο Χίλωνας, ο γιος του Δαμάγητου, έφορος στην Σπάρτη κατά την 55^η Ολυμπιάδα¹  έγραψε ένα ελεγειακό ποίημα 200 στοίχων που λέει ότι ο νοήμων άνθρωπος χαρακτηρίζεται από την αρετή της πρόγνωσης του μέλλοντος. Πιθανόν ο θεσμός των εφόρων να άρχισε με αυτόν. Την άποψη αυτή στηρίζει ο Σωσικράτης² που τον θέλει να βρίσκεται

στην θέση αυτή όταν άρχοντας της Αθήνας ήταν ο Ευθύδημος. Με βάση αυτή την πηγή ο Χίλωνας καθόρισε τα καθήκοντα Βασιλέων και Εφόρων στην Σπάρτη³. Στις διαμαρτυρίες του αδελφού του που εποφθαλμιούσε για τον εαυτό του τη θέση του Εφόρου ο Χίλωνας απάντησε: « Εγώ αντέχω να αδικούμαι (για το κοινό καλό ) εσύ όμως όχι.

Ο Ηρόδοτος στο πρώτο βιβλίο των Ιστοριών του αναφέρει ότι όταν ο πατέρας του Πεισίστρατου, ο Ιπποκράτης,  έκανε θυσία στην Ολυμπία τα καζάνια έβρασαν μόνα τους χωρίς να υπάρχει φωτιά. Μπροστά στο παράδοξο αυτό φαινόμενο ο Χίλωνας τον συμβούλεψε ή να μην παντρευτεί ή αν ήταν παντρεμένος να διώξει τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Ο Ιπποκράτης δεν τον άκουσε⁴. Όταν ο Χίλωνας ρώτησε τον μυθογράφο Αίσωπο ποια είναι η δουλειά του Δία αυτός απάντησε: « Να ταπεινώνει τους υπερήφανους και να εξυψώνει τους ταπεινούς

Στον Χίλωνα αποδίδονται τα ακόλουθα ρητά :

1.       Σε τι διαφέρουν οι αμόρφωτοι από τους μορφωμένους;  Οι δεύτεροι δεν χάνουν τις ελπίδες τους

2.       Τι είναι δύσκολο; Η εχεμύθεια, η οργάνωση του ελεύθερου χρόνου και η μη ανταπόδοση της αδικίας.

3.       Να μιλάς λίγο ιδίως στα συμπόσια.

4.       Μην κακολογείς για να μην σε πληγώνουν και οι άλλοι

5.       Μην απειλείς.

6.       Σπεύδε μάλλον στις δυστυχίες των φίλων παρά τις ευτυχίες τους.

7.       Ο Γάμος σου να είναι λιτός

8.       Να σέβεσαι τους νεκρούς

9.       Να τιμάς τα γηρατειά

10.   Προφύλαγε τον εαυτό σου

11.   Προτίμα τη ζημιά παρά το παράνομο κέρδος

12.   Μην κοροϊδεύεις τον άνθρωπο που τον έπληξε η συμφορά.

13.   Όταν είσαι ισχυρός να είσαι πράος για να τυγχάνεις σεβασμού, όχι φόβου.

14.   Μάθε να κυβερνάς σωστά σπίτι και οικογένεια.

15.   Πρώτα σκέψου και μετά μίλα

16.   Να συγκρατείς το θυμό σου

17.   Να σέβεσαι τους λειτουργούς της θρησκείας

18.   Μην επιδιώκεις το αδύνατο

19.   Σπεύδε βραδέως

20.   Όταν ομιλείς να μην χειρονομείς

21.   Να πειθαρχείς στους νόμους

Σημειώσεις

1.       Η Παμφύλη, που έγραψε το έργο «Σύμμικτα Υπομνήματα» που τοποθετεί την εφορεία του Χίλωνα στην 56^η Ολυμπιάδα μεταξύ 556-553π.Χ.

2.       Σωσικράτης: Βιογράφος του 2^ου αιώνα π.Χ.  Ο Διογένης χρησιμοποιεί  το έργο του Διαδοχή ως πηγή.

3.       Σύμφωνα όμως με το βιογράφο του 2^ου αιώνα π.Χ. Σάτυρο αυτό ήταν έργο του Λυκούργου.

4.       Ο Διογένης κάνει τον υπαινιγμό ότι ο Πεισίστρατος προέκυψε εξαιτίας της ανυπακοής αυτής.